Nyanatiloka Mahathera - Słownik Buddyjski

Ariya-puggala

Ariya to Szlachetni, Szlachetne osoby. (A) Ośmiu Ariya-puggala to Ci, którzy osiągnęli osiem stopni świętości to znaczy 4 ponad-światowe Ścieżki (magga) oraz 4 ponad-światowe Owoce (phala) tych ścieżek, którzy osiągają:

  • Ścieżkę Wstępowania-w-strumień (Sotāpatti-magga),
  • Owoc Wstępowania-w-strumień (Sotāpatti-phala),
  • Ścieżkę Raz-powracania (Sakadāgāmi-magga),
  • Owoc Raz-powracania (Sakadāgāmi-phala),
  • Ścieżkę Nie-powracania (Anāgāmi-magga),
  • Owoc Nie-powracania (Anāgāmi-phala),
  • Ścieżkę Świętości (Arahatta-magga) lub
  • Owoc Świętości (Arahatta-phala).

Podsumowując: istnieją cztery Szlachetne Osoby (ariya-puggala): Wstępujący-w-strumień (sotāpanna), Raz-powracający (sakadāgāmi), Nie-powracający (anāgāmī), Święty (arahat).

W A. VIII,10 and A. IX, 16 gotrabhū jest podawany jako dziewiąta Szlachetna Osoba.

Według Abhidhammy ponadświatowa Ścieżka, czyli Ścieżka (magga), której celem jest z Nibbāna, jest osiągana w momencie wkroczenia na jeden z czterech etapów Świętości, co następuje dzięki intuicyjnemu Wglądowi (vipassanā) w

  • nietrwałość,
  • cierpienie i
  • bezosobowość istnienia.

Wgląd taki oświeca i na zawsze zmienia życie oraz charakter doświadczającej go osoby. Poprzez Owoc (phala) rozumiane są te momenty świadomości, które jako rezultat Ścieżki następują bezpośrednio po tym wydarzeniu i które w pewnych przypadkach mogą powtarzać się w czasie życia niezliczoną ilość razy.

(I) Poprzez Ścieżkę Wstępowania-w-strumień (Sotāpatti-magga) osoba staje się wolna (podczas gdy przy osiągnięciu Owocu jest wolna) od trzech pierwszych Kajdan (sam.yojana), które przykuwają istoty do istnienia w zmysłowej sferze, czyli

(II) Poprzez Ścieżkę Raz-powracania (Sakadāgāmi-magga) osoba staje się niemal wolna of czwartych i piątych kajdan to znaczy:

  • (4) Zmysłowego Pragnienia (kāma-cchanda = kāma-rāga, patrz rāga),
  • (5) Gniewu (byāpāda = dosa, patrz mūla).

(III) Poprzez Ścieżkę Nie-powracania (Anāgāmi-magga) osoba staje się całkowicie wolna od wspomnianych pięciu niższych kajdan.

(IV) Poprzez Ścieżkę Świętości (Arahatta-magga) osoba staje sie wolna od kolejnych pięciu kajdan, to znaczy:

  • (6) Pragnienia istnienia na sposób subtelnej Materii (rūpa-rāga),
  • (7) Pragnienia Niematerialnego istnienia (arūpa-rāga),
  • (8) Dumy (māna),
  • (9) Niepokoju (uddhacca),
  • (10) Niewiedzy (avijjā).

Typowy tekst Sutt brzmi następująco: (I) "Po zniknięciu trzech kajdan, mnich osiąga strumień (do Nibbāny) i nie podlega już odradzaniu w niższych światach, jest niezachwiany i jego przeznaczeniem jest pełne oświecenie."

(II) "Po zniknięciu trzech kajdan i zmniejszeniu pragnienia, gniewu i złudzeń powraca jedynie jeszcze raz a po powrocie do świata kładzie kres cierpieniu."

(III) "Po zniknięciu pięciu kajdan pojawia się w wyższym świecie i tam osiąga Nibbānę nigdy nie powracając już z tego świata [do sfery zmysłowej]."

(IV) "Poprzez Wygaśnięcie wszystkich Skaz (āsava-kkhaya) osiąga w tym życiu wyzwolenie umysłu, wyzwolenie poprzez mądrość, które jest wolne od skaz i które on sam zrozumiał i pojął."

Na temat różnych rodzajów Wkraczających-w-strumień oraz Nie-powracających odpowiednio patrz: Sotāpanna i Anāgāmī.


(B) Podział Szlachetnych Uczniów na siedem grup jest następujący:

(1) Wyznawca posiadający Wiarę (saddhānusārī), (2) Wyzwolony poprzez Wiarę (saddhā-vimutta), (3) Świadek Ciała (kāya-sakkhī), (4) Wyzwolony na Oba Sposoby (ubhato-bhāga-vimutta), (5) Wyznawca Dhammy (dhammānusārī), (6) Osiągający Pogląd (dit.t.hi-ppatta), (7) Wyzwolony poprzez Mądrość (paññā-vimutta).

Ta grupa siedmiu Szlachetnych Uczniów jest wyjaśniona w Vis.M.XXI,73:

(1) "Ten, który jest wypełniony Postanowieniem (adhimokkha) i który uważa formacje za Nietrwałe (anicca) osiąga zdolność wiary, w chwili osiągnięcia ścieżki Wkraczania-w-strumień (1 powyżej) nazywany jest Wyznawcą posiadającym Wiarę (saddhānusārī). (2) Na siedmiu wyższych poziomach (2-8 powyżej) nazywany on jest Wyzwolonym poprzez Wiarę (saddhā-vimutta).

(3) Ten, który jest wypełniony spokojem i który uważaja wszystkie formacje za Cierpienie (dukkha), osiąga zdolność skupienia i jest nazywany Świadkiem Ciała (kāya-sakkhī). (4) Ten jednak, który po osiągnięciu wchłonięcia niematerialnej sfery osiągnął najwyższy owoc (Świętości), jest Wyzwolonym na Oba Sposoby (ubhato-bhāga-vimutta).

(5) Ten, który jest wypełniony mądrością i postrzega formacje jako Pozbawione Ja (anattā), osiąga zdolność mądrości, jest w momencie Wkroczenia-w-strumień nazywany Wyznawcą Dhammy (dhammānusārī), (6) na późniejszych stopniach (2-7 powyżej) Osiągającym Pogląd (dit.t.hi-ppatta), (7) a najwyższym poziomie (8 powyżej) Wyzwolonym poprzez Mądrość (paññā-vimutta)."

Więcej szczegółów na temat Świadka-ciała, Wyzwolonego-na-oba-sposoby i Wyzwolonego-poprzez-mądrość patrz te trzy terminy Pāl.i oraz M.70; A.IX,44; S.XII,70; Pts.M.II,str. 33,PTS.

POWRÓT