BAHA'I

bahai.jpg

(BAHA'I)
Baha'i jest religią zapoczątkowaną przez Baha'u'llaha, który urodził się w Persji w roku 1817 i który twierdził, iż jest prorokiem Boga. W wierze Baha'i występuje silne zaangażowanie w sprawiedliwość społeczną, ludzką równość i między-religijną harmonię i w tym sensie ma ona wiele wspólnego z buddyzmem. Centralnym dogmatem Baha'i jest to, że wszystkie religie są po prostu innym sposobem wyrażenia tej samej odwiecznej prawdy, której uczył Baha'u'llah. Ostanie publikacje Baha'i mówią o buddyzmie mianowicie, że Baha'u'llah wypełnia proroctwo dotyczące nadejścia Maitrei Buddhy dotyczące światowego braterstwa, który zgodnie z tradycją buddyjską przyniesie pokój i oświecenie całej ludzkości. W rzeczywistości Baha'u'llah nie wypełnił żadnego z tych proroctw. Najstarsza tradycja buddyjska mówi, że Maitreya przyjdzie dopiero wtedy, gdy Dhamma zniknie ze świata, że urodzi się w Indiach, będzie mnichem i proklamuje Cztery Szlachetne Prawdy. Maitreya nie będzie się też uważać za proroka Boga, jak to zrobił Baha'u'llah, ponieważ będąc oświeconym, będzie rozumiał prawdę o naturalnej przyczynowości i dlatego też będzie wiedział, że nie ma żadnego najwyższego boga.

Międzyreligijna harmonia jest szlachetnym i zacnym celem. Ale jest ona najlepiej promowana poprzez zapoznanie się, przychylność i próbę zrozumienia różnic pomiędzy religiami, nie poprzez rozcieńczanie ich, dopóki nie będą się wydawać takie same. Prawdziwa tolerancja jest akceptacją odmienności, nie zaś jej wypieraniem.

(por. - About the Bahais, Corrine Podher, 2004.)

BAŁWOCHWALSTWO

(IDOLATRY)
Bałwochwalstwo (paṭimāpūjā) to praktyka czczenia i modlenia się do posążków, uważając je za Boga lub świętą osobę. Chociaż figurki są używane w niektórych buddyjskich pūjach, żaden Buddysta o szerokiej wiedzy nie wierzy, iż jest to sam Buddha, ani też nie „modli się” do tych figurek. W VII w. chiński mnich I-tsing napisał: „Chociaż Wielki Nauczyciel osiągnął Nirwanę, jego wizerunki ciągle istnieją. Można je czcić tak jakby ciągle był na świecie”. Nikt, kto włożył choćby najmniejszy wysiłek w zrozumienie Buddyzmu lub jego rytuałów, nie uwierzyłby, iż Buddyści są bałwochwalcami. A oczywiście byli ludzie, którzy włożyli wysiłek w to, aby zrozumieć. Muzułmańska praca zwana Dabistan al-Madhhāhib stworzona w Indiach pod koniec XV w. mówi: „Ci, którzy nie znają ich (Buddystów i Hindusów) wiary, mogą myśleć, że spoglądają oni na statuetkę jako na bóstwo, ale z pewnością nie o to chodzi. W to właśnie wierzą – iż figurka jest jedynie przedstawieniem bóstwa, jako że bóstwo samo w sobie nie posiada ani kształtu, ani formy”. Angielski Chrześcijanin Robert Knox, który spędził wiele lat na Sri Lance, w XVII w. napisał na temat stosunku Cejlończyków do figurek Buddhy: „Jeśli chodzi o te wizerunki, mówią, iż nie trzymają ich jako samych Bogów, ale jedynie jako figurki pokazujące Bogów ich wspomnieniom i jako takim oddają im honor i je czczą”. Ci, którzy dzisiaj ciągle upierają się, iż Buddyzm jest formą bałwochwalstwa, praktykują postawę albo jawnej ignorancji, albo rozmyślnej nieuczciwości.

BHUTAN

bhutan.jpg

(BHUTAN)
Bhutan jest małym królestwem leżącym po południowej stronie Himalajów, pomiędzy Indiami a Tybetem. Stawało się ono powoli państwem buddyjskim począwszy od XIII w. z powodu wpływu z Tybetu. Jeśli chodzi o jego historię, państwo było rządzone przez mnichów, ale od początku XX w. stało się monarchią. Król państwa jest jednym z dwóch pozostałych na świecie buddyjskich monarchów - drugi jest królem Tajlandii. Bhutan upstrzony jest mnóstwem klasztorów, zamieszkanych przez wielu mnichów, którzy mają spory wpływ na rządzenie państwem. W dzisiejszych czasach, prawie wszyscy Bhutańczycy są buddystami Wajrayāny.

BLUŹNIERSTWO

blashphemy.jpg

(BLASPHEMY)

Bluźnierstwo to mówienie w sposób obraźliwy o bóstwie, doktrynach religijnych, czczonych ludziach takich jak święci, prorocy czy przywódcy religijni. W niektórych tradycjach wyrażanie choćby sceptycyzmu na temat takich rzeczy jest bluźnierstwem. W szamotaninie religijnego świata starożytnych Indii, bluźnierstwo i wysoce krytyczna ocena jednej religii przez inną były dość powszechne. Nawet sam Buddha padał czasem ofiarą poniżeń i obraźliwych komentarzy oraz niesprawiedliwej krytyki. Nie tylko odpowiadał na zniewagi i ubliżenia ze spokojem i obojętnością, ale też radził swoim uczniom, by robili tak samo. Kiedy dowiedział się od swoich uczniów, że człowiek imieniem Suppiya „widział jedynie wady w Buddzie, Dhammie i Saṅdze” powiedział im: „Jeśli ktokolwiek mówi z lekceważeniem o mnie, Dhammie czy Saṅdze, nie powinniście się z tego powodu złościć, obrażać czy denerwować. Ponieważ jeśli tak będzie, nie będziecie w stanie rozpoznać, czy to co powiedział jest prawdą, czy też nie. Dlatego też jeśli inni mówią z lekceważeniem o mnie, Dhammie czy Saṅdze, powinniście wyjaśnić to, co jest niewłaściwe mówiąc: „Nie, to nie jest prawda, nie robimy tego, to nie jest nasza droga” (D.I,1-3). Mówiąc to, dodawał interesujące stwierdzenie: „Jeśli ktoś chwali mnie, Dhammę lub Saṅghę, nie powinniście być z tego powodu dumni, napuszeni czy pełni radości. Ponieważ jeśli tak się stanie, będzie to dla was przeszkodą. Dlatego też, jeśli ktoś chwali mnie, Dhammę lub Saṅghę, powinniście po prostu uznać to co prawdziwe za prawdziwe mówiąc: „Tak, to prawda, robimy to, to jest nasza droga”.

Dżinijski nauczyciel Saccaka był dumny ze swego agresywnego przepytywania, któremu poddawał nauczycieli religijnych, gdy wciągał ich w debatę. Gdy ośmieszał ich idee lub zadawał im trudne pytania, mówił, że często „wahali się, zmieniali temat, okazywali irytację, gniew lub oburzenie.” Po swojej dyskusji z Buddhą, Saccaka powiedział: „To cudowne, naprawdę zachwycające, jak wygląd dobrego Gotamy staje się jasny, a jego twarz promienieje, gdy ciągle mówi się do niego niegrzecznie lub werbalnie atakuje. To jest coś, czego oczekiwałoby się od tego, który jest w pełni oświecony” (M.I,250).

Ponieważ Buddha nie wpadał w gniew, gdy inni go znieważali lub obrażali, buddyści nie czują, że powinni się gniewać w jego imieniu. Bodhicaryāvatāra mówi o tym w odniesieniu do profanacji buddyjskich świątyń i symboli. „Nienawiść do tych, którzy mówią obraźliwie lub niszczą święte obrazy lub stupy jest niewłaściwa. Buddhowie nie gniewają się za takie rzeczy”. Żaden kodeks prawny tradycyjnych kultur buddyjskich nie mówi o bluźnierstwie jako o przestępstwie. Zob. Tolerancja.

BŁOGOSŁAWIEŃSTWO

(BLESSING)
Błogosławieństwo (maṅgala) to zabezpieczająca moc, wywoływana zwykle poprzez powtarzanie pewnych słów, skraplanie specjalną woda, dotyk świętych przedmiotów lub pewien układ dłoni. Buddha był sceptyczny co do skuteczności tego typu błogosławieństw. Jak w przypadku innych kwestii, nauczał, że najlepszym sposobem na osiągnięcie „błogosławieństwa”, „ochrony” i „powodzenia” jest bycie cnotliwym, uczciwym i życzliwym. W swojej słynnej Mowie o Błogosławieństwie, Maṅgala Sutta, pochodzącej z Sutta Nipāta powiedział: „Szczodrość, bycie sprawiedliwym, wspieranie rodziny i nienaganne działanie, to jest największe błogosławieństwo. Potępianie i odrzucanie zła, unikanie alkoholu, obserwowanie swego umysłu – to jest największe błogosławieństwo. Szacunek, pokora, zadowolenie, wdzięczność i słuchanie od czasu do czasu Dhammy – to jest największe błogosławieństwo” (Sn.263-5).

(por. - Life’s Highest Blessings, R.L.Soni, 1987.)

BODH GAJA

bodhGaya.jpg

(BODH GAYĀ)
Bodh Gayā jest małą miejscowością, położoną ok. 12 km od miasta Gayā w północnym stanie Indii, Bihar, w której Buddha osiągnął oświecenie. Sama nazwa jest skrótem od Buddha Gayā i weszła do użytku dopiero w XVIII w. W czasach Buddhy miejsce to znane było jako Uruvelā. Miasto Bodh Gayā powstało dookoła olbrzymiej Świątyni Mahābodhi, zbudowanej w V wieku dokładnie w miejscu, w którym Buddha siedział, gdy doznał oświecenia. Wiele krajów i organizacji buddyjskich wybudowało w Bodh Gayā świątynie i klasztory, a każdego roku miasto odwiedzane jest przez tysiące pielgrzymów.

(por. - Navel of the Earth-The History and Significance of Bodh Gaya, S. Dhammika, 1996.)

BODHI, DRZEWO

bodhiTree.jpg

(BODHI TREE)
Bodhi, słowo pochodzące z Pāḷi, oznaczające „przebudzony”, nadane zostało szczególnemu drzewu, rosnącemu w Bodh Gayā, pod którym siedział Buddha, gdy doznał oświecenia. Drzewo to było rodzajem figowca, znanej botanikom jako Ficus religiosa, która ma duże, rozłożyste gałęzie i zaokrąglone liście z charakterystycznym zaostrzonym końcem. W kilku zapisach w Tipitace na temat oświecenia Buddhy, Drzewo Bodhi wspomniane jest tylko dwa razy (D,II,4, Ud.1, a drugi raz w Vin.I,1-7). Tradycja mówi, że po oświeceniu Buddha usiadł na siedem dni, wpatrując się w Drzewo Bodhi z wdzięcznością za schronienie, jakiego mu udzieliło (Ja.I,77). Współcześni buddyści ciągle czczą ten gatunek drzewa z tego właśnie powodu.

Obecne drzewo Bodhi z Bodh Gayā zasadzone zostało w roku 1880 i jest daleko spokrewnione z tym oryginalnym. Drzewa Bodhi są czasem mylnie nazywane figowcami bengalskimi, ale jest to całkowicie inny gatunek.

BODHICARYĀVATĀRA

(BODHICARYĀVATĀRA)
Bodhicaryāvatāra jest klasycznym pismem buddyzmu Mahāyāny. Napisana została w Sanskrycie przez Indyjskiego mnicha Śantideva w VII wieku. W dziesięciu rozdziałach, krok po kroku, Śantideva daje szczegółowe wskazówki etycznej i psychologicznej praktyki, jaką należy podjąć, aby stać się bodhisattwą. Bodhicaryāvatāra miała powszechne zastosowanie jako podręcznik w starożytnych Indiach, a potem miała i ma po dziś dzień ogromne znaczenie w Tybecie.

(por. - Śantideva - The Bodhicaryāvatāra, tłum. Kate Crosby i Andrew Skilton, 1995.)

BODHISATTWA

bodhisattva.jpg

(BODHISATTVA)
Słowo bodhisattva składa się z sanskryckich słów bodhi, co znaczy ‘oświecenie’ i śakta, oznaczającego ‘przywiązany do’. Zatem bodhisattwa jest istotą, która poświęciła się osiągnięciu oświecenia. W Tipiṭace [palijskie] słowo bodhisatta jest używane wyłącznie w odniesieniu do Buddhy przed oświeceniem. Zgodnie z tradycją, opowieści Jātaka są opisami życia i czynów Buddhy jako bodhisatty. Buddyzm Mahāyāny uznaje wielu bodhisattwów, wśród których najważniejszymi są Maitreya i Avalokiteśvara. Zgodnie z Mahāyāną są to bodhisattwowie, którzy przysięgli, że osiągną oświecenie dopiero wtedy, gdy uczynią to wszystkie inne istoty. W tym celu odrodzili się w królestwie niebiańskim, gdzie odpowiadają na ludzkie modlitwy o pomoc.

(Por. - The Bodhisattva Idea in Buddhist Sanskrit Literature, H. Dayal, 1932.)

BOROBUDUR

borobudur.jpg

(BOROBUDUR)
Borobudur jest największą świątynią buddyjską, jaką kiedykolwiek wybudowano, a także jednym z największych religijnych pomników na świecie. Budowa świątyni zaczęła się w 750 roku n.e. za sprawą jawajskiego króla z dynastii Sailahendra, a ukończenie jej zajęło wiele lat. Borobudur składa się z sześciu wielokątnych i trzech okrągłych tarasów, jeden na drugim, a każdy mniejszy od tego pod nim. Ostatnie trzy okrągłe tarasy maja na sobie siedemdziesiąt trzy małe stūpy i jedną dużą w centrum. Boki wszystkich niższych tarasów mają na sobie setki rzeźbionych płyt, przedstawiających sceny z Lalitavistara i Jātakamālā oraz kilku innych ksiąg buddyjskich. Ta niesamowita świątynia skonstruowana jest w taki sposób, aby pielgrzymi zaczynający na dole, mogli dowiedzieć się czegoś na temat poprzednich wcieleń Buddhy, oraz jego ostatniego życia, w miarę drogi na szczyt. Zatem Borobudur jest w rzeczywistości nie tylko świątynią, ale też stūpą i kamienną księgą Dhammy.

(por. Borobudur, Golden Tales of the Buddha, John Miksic, 1990.

BÓG I BOGOWIE

(GOD AND GODS)
Bóg (issara) jest nadprzyrodzoną istotą, która - jak wierzą niektóre osoby - stworzyła wszechświat i której powinno się bać i ją czcić. Zazwyczaj mówi się, iż istota ta jest wszech-miłująca, wszechwiedząca i wszechmocna. Żydowski i chrześcijański bóg nazywany jest Jahwe, w sikhizmie - Sat Nŕm, a w Zoroastrianizmie - Ahura Mazdah. Hindusi czczą wielu bogów, ale dla wielu z nich najwyższym jest zarówno Śiwa jak i Wisznu. Buddyzm odrzuca istnienie najwyższego Boga z trzech powodów:
1) Przypisywane Bogu atrybuty same sobie zaprzeczają. Jeśli Bóg jest wszech-miłujący i wszechmocny, to Buddyści pytają, dlaczego ludzkość jest tak często dotykana przez choroby, klęski i zepsucie?
2) Wiara w Boga nie jest potrzebna. Buddyzm naucza, że moralność może być mocna, że życie może mieć znaczenie i że początki wszechświata mogą być w satysfakcjonujący sposób wyjaśnione, bez potrzeby wprowadzania pojęcia Boga.
3) Wszystkie dowody na istnienie Boga mogą być z łatwością zinterpretowane na inne sposoby. Np. cuda mogą być powodowane przez moce paranormalne, wybawienie z nadciągającego niebezpieczeństwa może być spowodowane przypadkiem, a powstanie z martwych może przede wszystkim oznaczać, że owa osoba nie była tak naprawdę martwa.
Jednakże chociaż w buddyjskim rozumieniu rzeczywistości nie ma miejsca dla pojedynczego, najwyższego Boga, to jednak akceptuje on istnienie innych istot niebiańskich, które możemy nazwać bogami (deva). Istoty te mogą być potężniejsze i wspanialsze niż ludzie, ale nie są aż tak rozwinięte duchowo, a zatem nie odgrywają żadnej znaczącej roli w naszym życiu duchowym. Zob. Niebo.
Buddhism and the God Idea, Nyanaponika, 1981. (Buddyzm a Idea Boga, Nyanaponika, 1981.)

BRAHMA VIHĀRA

(BRAHMA VIHĀRA)
Cztery Brahmavihāry są uważane przez buddyzm za cztery najwyższe emocje. Słowo brahma oznacza dosłownie „najwyższy” czy „stojący powyżej”. Jest to także imię nadane najwyższemu bóstwu w Braminizmie w czasach Buddhy. Vihāra oznacza „zamieszkiwanie”, „mieszkanie” czy „rezydowanie”. Zatem brahmavihāry nie są tymi emocjami, które czuje się od czasu do czasu, ale tymi, „w których się żyje” i „według których się żyje” przez cały czas. Te cztery Brahmavihāry to miłująca dobroć, współczucie, współ-radość i zrównoważenie. Można na nie spojrzeć z kilku różnych perspektyw – jako cztery powiązane, ale oddzielne wartości lub lepiej, jako cztery różne drogi, poprzez które dojrzała duchowo osoba odnosi się do innych, zgodnie z ich sytuacją. Tak więc np. odnosimy się do przyjaznych ludzi z miłującą dobrocią, do tych cierpiących ze współczuciem, do tych, którym się wiedzie ze współ-radością, a do nieprzyjemnych ze zrównoważeniem. Celem praktyki nazwanej medytacją miłującej dobroci jest stymulowanie i wykształcenie Brahmavihār. Zob. Życzliwość i Sympatia.

(por. - The Four Sublime States, Nyanaponika,1980.)

BRAMIN

brahmin.jpg

(BRAHMAN)
Bramini (brāhmaṇa) są dziedzicznymi duchownymi Hinduizmu i zajmują najwyższe pozycje w systemie kastowym. Manusmṛti, klasyczny tekst opisujący prawa Indii podaje: "Przez swe zrodzenie jedynie Bramin jest bogiem, nawet dla bogów, a jego nauki powinny być rozkazem dla ludzi ponieważ pochodzą od Ved."

W czasach Buddhy byli znani z chciwości, arogancji i przyziemności, co silnie kontrastowało z wysokimi wartościami, które mięli reprezentować. Buddha krytykował ich domaganie się czci i pierwszeństwa zwyczajnie dlatego, że urodzili się braminami i powiedział, że każdy – z wyższej kasty czy nie – jest wart szacunku, jeśli postępuje moralnie. Buddha powiedział, że to czyni prawdziwego bramina: „Kto jest przyjazny pośród wrogich, spokojny pośród gwałtownych i wolny od przywiązań pośród ludzi skrępowanych przywiązaniami - tego zwę prawdziwym braminem. Od kogo żądza i nienawiść, duma i hipokryzja odpadły niczym ziarna gorczycy od ostrza igły - tego zwę prawdziwym braminem. Kto wypowiada słowa delikatne, pouczające i prawdziwe, kto nikogo nie gani - tego zwę prawdziwym braminem.” (Dhp.406-8). Ponieważ Buddha zagrażał wysokiej pozycji braminów, wielu z nich było jego zawziętymi przeciwnikami. Z drugiej strony, ponieważ wielu z nich było dobrze wykształconych i inteligentnych, spora ich ilość przeszła na buddyzm zarówno w czasach Buddhy, jak i w następnych stuleciach.

BRAMINIZM

(BRAHMANISM)

Braminizm był obowiązującą religią w północnych Indiach w czasach Buddhy. Podstawy tego wyznania zapisane były w księgach zwanych Vedami, a najwyższym bogiem był Brahma. Przez kilka wieków od czasów Buddhy braminizm zmienił się w to co zwiemy w dzisiejszych czasach hinduizmem. Ta ewolucja spowodowała że wiele z ceremonii oraz praktyk uległa zapomnieniu albo zmieniła się tak, że choć braminizm i hinduizm mają wiele wspólnego, to jednak można znaleźć sporo różnic. Niektórzy badacze, chcąc odróżnić te dwa nurty nazywają jeden z nich hinduizmem wedyjskim i hinduizmem purāṇicznym. Drugi wywodzi się z pierwszego, pozostawiając wiele starych przekonań rozwinął własne idee do takiego stopnia, że uznaje się je za odrębne religie. Podobne różnice można znaleźć między judaizmem a chrześcijaństwem.

(Por. - Brahminism, Buddhism and Hinduism, L.M. Joshi, 1970.)

BRITISH MUSEUM

britishMuseumScrolls.jpg

(BRITISH MUSEUM SCROLLS)
Zwoje z British Museum są kolekcją buddyjskich książek, odnalezionych w Afganistanie we wczesnych latach dziewięćdziesiątych, a obecnie przechowywanych w British Museum w Londynie. Pisane na paskach kory brzozy i datowane na czas od ok. I w. n.e., są najstarszymi, istniejącymi tekstami buddyjskimi. Gorący, wilgotny indyjski klimat spowodował, że oryginały, a nawet starożytne kopie Tipitaki zniknęły wieki temu. Afgański zimny i suchy klimat cudownie zachował te książki, w ten sposób pozwalając uczonym potwierdzić, że mowy Buddhy, które znamy dzisiaj są istotnie takie same jak te, które istniały kilka wieków po Buddzie. Niektóre z sutt zawartych w zwojach, są fragmentami z Saṃyutta Nikāya, Aṅguttara Nikāya, Dhammapady, Itivuttaki oraz Sutty Nipāta. W zbiorze znajduje się także kilka tekstów medycznych.

(por. - Ancient Buddhist Scrolls from Gandhara, Richard Salomon, 1999.)

BUDDHA

buddha.jpg

(BUDDHA)
Buddha jest tytułem oznaczającym „Przebudzony”, jakim nazwał się Siddhartha Gautama i jak nazywany był przez innych po osiągnięciu oświecenia. Bardziej niż jednostką, Buddha jest wzorcem, człowiekiem, który osiągnął szczyt mądrości i współczucia i nie podlega już odrodzeniu. Buddha osiąga oświecenie całkowicie sam, podczas gdy arahat dochodzi do niego poprzez słuchanie i praktykowanie nauk Buddhy. Buddhą naszej obecnej ery jest Siddhartha Gautama, ale tradycja mówi, że w poprzednich erach byli inni Buddhowie, tak jak będą oni i w erach przyszłych. Gdy prawdziwa Dhamma zostanie zatracona lub przyćmiona, ktoś prędzej czy później odkryje ją na nowo i ta osoba nazwana będzie Buddhą. Zob. Milczący Buddha.

(por. - The Historical Buddha, H.W. Schumann, 1989.)

BUDDHACARITA

(BUDDHACARITA )
Buddhacarita, „Dzieła Buddhy”, była pierwszą, realistyczną i kompletną biografią Buddhy, a napisana została przez sławnego indyjskiego poetę Aśvaghoṣę ok. II w. n.e.. Wcześniejsze próby spisania biografii, jak te w Vinayi lub w Lalitavistara, są niekompletne albo tak pełne przesady, jakby miały być powieścią z romantyzmu, a nie rzeczywistością. Buddhacarita jest dość zgodna z wersją wydarzeń z życia Buddhy zapisanych w Tipiṭace, ale rozwija pewne części dla bardziej dramatycznego i dydaktycznego efektu. 2132 eleganckich i lirycznych wersów Buddhacarity pisanych w Sanskrycie spowodowało, iż uznano ją za najwspanialsze dzieło Indyjskiej literatury.

(por. - Asvaghosa’s Buddhacarita, trans. by E.H. Johnson, 1998.)

BUDDHADĀSA

buddhadasa.bmp

(BUDDHADĀSA)
Buddhadāsa (1906-1993) był jednym z najwybitniejszych współczesnych mnichów buddyjskich z Tajlandii. Od lat sześćdziesiątych kwestionował liczne przesądy, które opanowały większą część świeckiego Buddyzmu Tajskiego, jak również jego napuszoną i suchą naukową interpretację. W wyniku tego zarówno rząd jak i starsi mnisi ze zgromadzenia zaczęli traktować go ze sporą podejrzliwością, przez co zdecydował się żyć na dalekim południu Tajlandii, gdzie założył klasztor Suan Mokh. W ostatnich dwudziestu latach swego życia zaczęto go coraz bardziej szanować, a obecnie uważany jest za jednego z założycieli współczesnego buddyzmu tajskiego.

(por. - Buddhadasa, A Buddhist Thinker for the Modern World, Peter Jackson, 1988.)

BUDDHA, DATY

(BUDDHA, DATES OF THE)
Wszystkie źródła zgadzają się, iż Siddhattha Gautama, Buddha, żył przez osiemdziesiąt lat, ale istnieje niezgoda co do dokładnej daty jego urodzin. Od przynajmniej II w. p.n.e. mieszkańcy Sri Lanki wierzyli, że urodził się on w 624r. p.n.e.. Data ta prawdopodobnie odzwierciedla wierzenie w Indiach w czasie, kiedy Buddyzm wprowadzony został na Sri Lankę. Do niedawna indologowie i historycy uważali 563 r. p.n.e. za najbardziej prawdopodobną datę jego narodzin. Jednakże w roku 1988 zwołana została międzynarodowa konferencja, aby zrobić przegląd wszystkich dowodów dotyczących dat z życia Buddhy i nastąpiła zgoda między uczonymi, że urodził się on później niż w 563 roku, być może nawet do stu lat później. Jednak potrzeba więcej badań, abyśmy mogli być pewni. Oczywiście niepewność co do dat z życia Buddhy nie ma żadnego wpływu na wiarygodność jego nauk.

(por. - When Did the Buddha Live? edited by Heinz Bechert, 1995.)

BUDDHAGHOSA

buddhaghosa.jpg

(BUDDHAGHOSA)
Buddhaghosa, którego imię oznacza „Głos Buddhy” był południowo-indyjskim uczonym mnichem, żyjącym w V w. n.e., który został zaproszony na Sri Lankę przez mnichów Mahāvihāra, aby napisać komentarze do Tipitaki w języku Pāḷi. Robiąc to, usystematyzował i ustalił theravādyjską interpretację nauk Buddhy. Napisał także przewodnik po doktrynie i praktyce Theravādy, zwany Visuddhimagga. Po swym literackim trudzie Buddhaghosa powrócił do Indii i nic nie wiadomo na temat reszty jego życia. Jego komentarze nadal uważane są za autorytatywne i ciągle są czytane i studiowane.

(por. - Buddhaghosa, B. C. Law, 1946.)

BUDDYZM I BUDDYŚCI

buddhism.jpg

(BUDDHISM AND BUDDHISTS)
Buddyzm jest nazwą religii opartej na naukach Buddhy. W języku angielskim nazwa ta po raz pierwszy została użyta w 1801 roku przez Anglika piszącego o Sri Lance i przez kilka późniejszych dekad pisano ją w formie bouddhism lub booddhism. Buddha zawsze nazywał swoją filozofię życia Nauką Szlachetnych (Ariya Dhamma) lub Prawdą i Dyscypliną (Dhamma Vinaya) i prosił swoich uczniów, aby odnosili się do siebie jako do Potomków Sākyów, tj. Buddhy (Sākyaputta, M.I,1; S.I,192). Bywało, że pierwsi buddyści uznawani byli przez innych po prostu za uczniów Gautamy (Gotama sāvaka, Dhp.296).

Buddyzm jest czwartą religią na świecie, za chrześcijaństwem, islamem i hinduizmem, pod względem liczby wyznawców, których szacuje się na 500 milionów.

BUDDHA I JEZUS

buddhaAndJesus.jpg

(BUDDHA AND JESUS)
Buddha i Jezus byli prawdopodobnie dwiema najbardziej wpływowymi postaciami w historii. Ich nauki miały głęboki i pozytywny wpływ na kultury, które je przyjęły. Istnieją także interesujące podobieństwa pomiędzy tymi dwoma mężczyznami. Obaj byli bezdomnymi, wędrującymi nauczycielami i obaj umieli używać przypowieści i opowiadań, aby sprawić, by ich idee stały się zrozumiałe. Obaj przyciągnęli grupę uczniów i rozesłali ich, aby rozprzestrzeniali ich nauki. Buddha widział siebie jako ostatniego w linii oświeconych Buddhów (S.II,106), a Jezus wierzył, że jest następcą wspaniałych żydowskich proroków dawnych czasów. Ale to w etycznej wizji obu mężczyzn widzimy największe podobieństwa. Oto kilka z wielu rzeczy, których nauczali, a które ukazują ich zgodność.

Buddha Jezus
Niech nikt nie wynajduje błędów u innych; niech nie wypatruje zaniedbań i złych postępków u innych. Niech widzi swe własne czyny — co zrobił a czego nie uczynił (Dhp. 50). Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni. Bo takim sądem, jakim sądzicie, i was osądzą; i taką miarą, jaką wy mierzycie, wam odmierzą (Mt 7, 1-2).
Jakiż pożytek z twych zaplecionych włosów, niemądry człowieku? Jakiż pożytek z twego stroju ze skóry antylopy? Nadal kłębią się w tobie (namiętności), tylko zewnętrznie się oczyszczasz (Dhp.394). Na to rzekł Pan do niego: «Właśnie wy, faryzeusze, dbacie o czystość zewnętrznej strony kielicha i misy, a wasze wnętrze pełne jest zdzierstwa i niegodziwości. Nierozumni! Czyż Stwórca zewnętrznej strony nie uczynił także wnętrza? (Łk 11, 39-40)
Krzywdzenie, zabijanie, kaleczenie i wiązanie, kradzież, kłamstwo, oszukiwanie i podstęp, przekręcanie pism i popełnianie cudzołóstwa – to czyni człowieka nieczystym, nie zaś jedzenie mięsa (Sn.242). Z serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa, czyny nierządne, kradzieże, fałszywe świadectwa, przekleństwa. To właśnie czyni człowieka nieczystym. To zaś, że się je nie umytymi rękami, nie czyni człowieka nieczystym» (Mt 15, 19-20).
Temu, który by się mną zaopiekował, pozwólcie opiekować się chorymi (Vin.IV,301). A Król im odpowie: "Zaprawdę, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili" (Mt 25, 40).
Nie przejmują się przeszłością, nie tęsknią do tego co ma nadejść, trwają w chwili obecnej, dlatego są pogodni (S.I,5). Nie troszczcie się więc zbytnio o jutro, bo jutrzejszy dzień sam o siebie troszczyć się będzie. Dosyć ma dzień swojej biedy (Mt 6, 34)

Buddha i Jezus podzielili nawet ten sam los po śmierci, jako że obaj byli ostatecznie deifikowani. Buddha widząc, że pewien mnich był oczarowany jego fizycznym wyglądem upomniał go: „Dlaczego chcesz widzieć to moje brudne ciało? Zobacz Dhammę, a wtedy zobaczysz mnie” (S.III,120). Niemniej jednak, w czasie trzeciego synodu niektórzy uczestnicy twierdzili, że Buddha był tak doskonały, że nawet jego odchody pachniały (Kv.XVIII,4). Saddharmapuṇḍarīka Sūtra, którą datuje się na ok. I w. n.e. twierdzi, że Buddha istniał od początku czasów! Kiedy ktoś mówił do Jezusa „dobry nauczycielu”, ten od razu go poprawiał: „Czemu nazywasz Mnie dobrym? Nikt nie jest dobry, tylko sam Bóg” (Łk 18,19). Lekceważąc ten dowód, w dwadzieścia lat po jego śmierci, Święty Paweł twierdził, że Jezus był inkarnacją Boga.

Ale mimo wszystkich tych podobieństw, ich życie, a w szczególności nauki Buddhy i Jezusa różniły się pod wieloma względami. Buddha pochodził z rodziny klasy rządzącej, podczas gdy Jezus urodził się w skromnych okolicznościach. Choć Buddha nauczał wszystkich, to jego przesłanie miało oddźwięk głównie wśród uczonych i intelektualistów. Jezus kierował swoje przesłanie głównie do prostego ludu. Buddha żył w czasie względnego pokoju i unikał polityki, podczas gdy misja Jezusa była nierozerwalnie zmieszana z szybko zmieniającą się polityką owych czasów. Buddha nauczał przez czterdzieści pięć lat, Jezus zaledwie przez dwa, może trzy.

Rozumienie szerszej rzeczywistości przez obu tych mężczyzn miało niewiele wspólnego. Buddha nie wierzył w Boga, Jezus tak. Dla Buddhy Absolut był nie-antropomorficznym „Nienarodzonym, Nie-stającym się, Nie-uczynionym, Nie-stworzonym” (Ud.80). Jezus widział Boga jako wyraźnie osobowego i podobnego człowiekowi; czasem nawet zwracał się do niego używając terminu „Abba”, wyrażającego pełną miłości zażyłość, a odpowiadającego słowu „Tatuś”. Buddha widział swoją Dhammę, jako wyzwalającą z saṃsāry; Jezus widział swoją Ewangelię jako chroniącą przed piekłem. Buddha medytował kierując swoją uwagę do wewnątrz, do swego umysłu, podczas gdy Jezus modlił się, kierując swoje prośby na zewnątrz, do Boga. Dla Jezusa ostatecznym celem człowieka było odrodzenie się w obecności Boga, dla Buddhy niebo było końcem zdecydowanie gorszym od Nibbāny. Buddha nie przywiązywał szczególnej uwagi do własnej grupy i nauczał wszystkie grupy, klany, kasty i klasy. Jezus wierzył, że „został zesłany jedynie do zagubionych owiec z domu Izraela” (Mt 10,5-6; 15,24), ludzi wybranych przez Boga. Podczas gdy Jezus wierzył, że Bóg niedługo zniszczy świat w apokalipsie siarki i ognia (Mt 10,23; 16,28), Buddha nie interesował się w ogóle przewidywaniem przyszłości i uważałby ponure przewidywania Jezusa za raczej zastanawiające. Jezus czuł, że jest usprawiedliwiony, gdy niekiedy wpadał w wielki gniew, zwłaszcza w stosunku do tych, którzy wątpili lub gardzili jego przesłaniem (Mt 23,33-35; J 2,15). Takie „sprawiedliwe oburzenie” spowodowałoby zdziwienie pomiędzy tymi, którzy znali Buddhę.

A zatem ogólne spojrzenie na tych dwóch, wspaniałych nauczycieli ujawnia intrygujące podobieństwa i wyraźne różnice, cechy wspólne i przeciwieństwa, z którymi powinniśmy się zapoznać, jeśli szczerze chcemy zrozumieć tych mężczyzn i religie, które zapoczatkowali. Niemniej jednak, gdy buddyści i chrześcijanie spotkają się jako przyjaciele, ich spotkanie będzie bardziej owocne i pełne harmonii, jeśli będą pamiętać te słowa Buddhy: „Niech te rzeczy, odnośnie których nie ma zgody, zostaną pozostawione na boku. Niech te rzeczy, odnośnie których jest zgoda, mędrcy wspomną, omówią i zbadają” (D.I,164). Zob. Chrześcijaństwo i Złota Zasada.

(por. - Two Masters One Message, Roy Amore,1978.)

BUDDA I JEGO ŻYCIE

(BUDDHA, LIFE OF THE)
Siddhattha Gautama, później nazywany Buddą, urodził się w rodzinie władców, w małym stanie Sakyā na północy Indii. Wychowywany w luksusach, ożenił się i miał syna. Pomimo swego życia pełnego przywilejów i wygody, Siddhattha nie był szczęśliwy i zaczął się głęboko przejmować cierpieniem, które zobaczył wokół siebie. Ostatecznie podążając za konwencją owych czasów, wyrzekł się świata i podjął życie wędrującego ascety. Studiował pod okiem różnych nauczycieli, praktykował surowe samoumartwianie się, ale ostatecznie po sześciu latach doszedł do wniosku, że to nie działa. Po odpoczynku i wzmocnieniu się skromnym posiłkiem, usiadł u stóp pewnego drzewa, ślubując, że nie ruszy się stamtąd, dopóki nie przeniknie prawdy. Tego wieczoru prawda o naturze istnienia stała się dla niego jasna i stał się oświecony. Przez następne czterdzieści pięć lat podróżował przez Indie, nauczając innych tych prawd, z których zdał sobie sprawę, a ostatecznie odszedł w mieście Kusinārā w wieku osiemdziesięciu lat. Był pierwszą osobą, która nauczała religii przeznaczonej dla całego rodzaju ludzkiego, a nie dla specyficznej grupy, czy rodu. Razem z Jezusem, Konfucjuszem i Lao Tse, jest on uważany za jednego z najwspanialszych myślicieli religijnych wszystkich czasów. Zob. Cesarskie Cięcie, Małżowina Uszna, Posiłek, Wygląd Fizyczny, Posągi, Podróże i Słowa.

(por. - The Historical Buddha, H.W.Schumann,1989.)

BIRMA

burma.jpg

(BURMA)
Birma to duże państwo w południowo-wschodniej Azji leżące pomiędzy Indiami a Tajlandią, gdzie ok. 87% ludzi nazywa siebie buddystami. Buddyzm Theravāda istniał w kraju Monów w południowej Birmie już być może od pierwszego stulecia, ale stał się religią całej Birmy dopiero po XI w. Wcześniej głównymi religiami były braminizm Mahāyāna i Vajrayāna . Dziś birmańscy mnisi znani są z poświęcenia medytacji i studiowaniu abhidhammy. W 1989 roku rząd wojskowy zmienił nazwę państwa na Myanmar.

(por. - Buddhism in Myanmar - A Short History, Roger Bischoff,1995.)