Nyanatiloka Mahathera - Słownik Buddyjski
Cetasika
Czynniki Mentalne, przedmioty mentalne, to te towarzyszące czynniki mentalne, które są powiązane z jednocześnie powstającą Świadomością (citta = viññān.a) i warunkowane przez jej obecność.
Podczas gdy w Suttach wszystkie zjawiska istnienia są zebrane w pięć skupisk:
- ciało,
- uczucie,
- percepcja,
- formacje mentalne i
- świadomość (patrz khandha),
Abhidhamma opisuje je jako trzy bardziej filozoficzne aspekty:
Dlatego Czynniki Mentalne (cetasika) obejmują 52 towarzyszące czynniki mentalne:
- uczucie,
- percepcję i
- 50 formacji mentalnych.
Spośród nich 25 to wzniosłe cechy (karmicznie zdrowe lub neutralne), 14 jest karmicznie szkodliwe, zaś 13 jest karmicznie neutralne a ich karmiczna właściwość zależy od tego, czy są one związane ze zdrową, szkodliwą czy neutralną świadomością. Szczegóły patrz: Tabela II, porównaj cetana, (Załącznik)