Samdech Preah Maha Ghosananda (1929 - 12 marca 2007) buddyjski mnich kambodżański z tradycji Theravādy, który służył jako patriarcha (Saṅgharaja) buddyzmu w Kambodży, w trakcie rządów Czerwonych Khmerów jak też w okresie postkomunistycznym. Jego pāḷijskie, mnisie imię "Maha Ghosananda", oznacza "wielki głosiciel radości". Zasłynął z organizowania corocznych marszów pokojowych w Kambodży.

Urodził się w prowincji Takeo, w Kambodży w 1929 roku, w rolniczej rodzinie, na równinach delty Mekongu. Od najmłodszych lat wykazywał wielkie zainteresowanie religią i zaczął służyć jako pomocnik w świątyni w wieku ośmiu lat. Wywarł wielkie wrażenie na mnichach, z którymi pracował, a w wieku czternastu otrzymał święcenia jako nowicjusz. Studiował kanon pāḷijski w szkole, przy lokalnej świątyni, a następnie udał się do przyklasztornych uniwersytetów w Phnom Penh i Battambang, by zdobyć wyższe wykształcenie, a następnie do Indii, aby kontynuować doktorat z języka pāḷijskiego na uniwersytecie w Nalandzie w Biharze.

Pobierał nauki u najbardziej wpływowych buddyjskich mistrzów tamtych czasów, w tym japońskiego mnicha Nichidatsu Fujii, i kambodżańskiego Patriarchy Samdech Preah Saṅgharaja Chuon Nath.

W 1965 roku, Maha Ghosananda opuścił Indie, by praktykować medytację nauczaną przez Ajahna Dhammadaro, słynnego mistrza medytacji tajskiej tradycji leśnej, który przebywał w Wat Chai Na, w leśnej świątyni, w pobliżu Nakhon Sri Dhammaraj w południowej Tajlandii. Cztery lata później, podczas gdy Ghosananda kontynuował praktykę w leśnym klasztorze z Dhammadaro, Stany Zjednoczone rozpoczęły bombardowania Kambodży w ramach planu przerwania szlaku Ho Chi Minha i zakończenia wojny w Wietnamie. W konsekwencji, w Kambodży rozpętała się wojna domowa i podział społeczeństwa.

W momencie gdy Czerwoni Khmerzy przejęli kontrolę nad krajem, przyszłość buddyzmu stała się coraz bardziej zagrożona. Pol Pot, który niegdyś służył w klasztorze buddyjskim, uznał mnichów za bezużytecznych pariasów i część feudalnej struktury władzy z przeszłości. Mnisi zaczęli być traktowani z podejrzliwością i pogardą, jako część klasy intelektualnej, stając się celem szczególnie brutalnego traktowania i "reedukacji".

W ramach Roku Zerowego, kampanii Czerwonych Khmerów, mnisi byli systematycznie wypędzani z klasztorów i zmuszani do zdjęcia szat, by stać się rolnikami, lub byli torturowani i mordowani na miejscu. Niektórzy mnisi zostawali zmuszeni do łamania reguł, mając wycelowaną w siebie broń. Gdy czas panowania Czerwonych Khmerów zakończył się, nie było niemal ani jednego żyjącego mnicha w Kambodży, a większość świątyń i klasztorów była zniszczona.

Tymczasem, uciekający z Kambodży ludzie zaczęli gromadzić się w obozach dla uchodźców w przygranicznych regionach w Tajlandii, zdając relacje o niesamowitych, apokaliptycznych wydarzeniach w ich kraju.

W 1978 roku, Maha Ghosananda opuścił leśne ostępy w Tajlandii i udał się do obozów dla uchodźców w pobliżu granicy Tajlandii i Kambodży, aby rozpocząć posługi dla pierwszych uchodźców, którzy przekraczali granicę.

Pojawienie się Maha Ghosanandy w obozach sprawiło wielkie poruszenie wśród uchodźców, którzy nie widzieli mnicha od lat. Niektórzy z uchodźców z Kambodży płakali, gdy Maha Ghosananda recytował starożytne i znane im sutty, będące podstawą tradycyjnej kultury Kambodży przed Rokiem Zerowym. Ghosananda rozdawał skopiowane pisma buddyjskie wśród uchodźców, jako ochronę i inspirację dla pokrzywdzonych rodaków.

Cała jego rodzina, wielu przyjaciół i uczniów, zostało wymordowanych przez Czerwonych Khmerów.

Maha Ghosananda był kluczową postacią w post-komunistycznej Kambodży, pomagając przywrócić państwowość i ożywiając buddyzm w swoim kraju. W 1980 roku, służył jako przedstawiciel emigracji narodu kambodżańskiego przy ONZ.

Po upadku reżimu Pol Pota w 1979 r., Ghosananda był jednym z zaledwie 3000 żyjących buddyjskich mnichów pochodzenia kambodżańskiego, w porównaniu z ponad 60.000 na początku panowania autorytarnych rządów w 1976 roku. Przez cały 1979 rok Maha Ghosananda zakładał świątynie w obozach dla uchodźców wzdłuż granicy Tajlandii i Kambodży, wyświecając nowych mnichów, wbrew zakazom tajskiej armii.

W 1980 Maha Ghosananda i wielebny Peter L. Pond stworzyli między-religijną misję na rzecz pokoju w Kambodży. Wspólnie odnaleziono setki mnichów i mniszek, którzy przeżyli w Kambodży, dając im możliwość odnowienia swoich święceń, jak też powierzając im w zarząd zbudowane zagranicą, kambodżańskie świątynie. W czerwcu 1980 r. rząd tajski postanowił siłą zmusić do repatriacji tysiące uchodźców. Pond i Maha Ghosananda zorganizowali protest przeciwko przymusowej repatriacji uchodźców z obozu w Sa Kaeo.

W 1988 roku, Maha Ghosananda został wybrany na Saṅghreach (Saṅgharaja) przez nieliczną kongregację wygnanych mnichów w Paryżu. Zgodził się przyjąć stanowisko tymczasowo, aż ustanowiona zostanie pełna, niezależna hierarchia klasztorna w Kambodży. W tym samym czasie, Czcigodny Tep Vong stał się tytularnym przewodniczącym zjednoczonej kambodżańskiej Saṅghi, zostając powołany na stanowisko w 1981 r. przez wspieraną przez Wietnam, Ludową Republikę Kampuczy.

W 1992 roku, podczas pierwszego roku porozumienia pokojowego zainicjowanego przez ONZ, Maha Ghosananda poprowadził pierwszą ogólnonarodową Dhammayietrę, tj marsz pokoju lub pielgrzymkę, przez całą Kambodżę, aby wzbudzić w ludziach nadzieję i miłującą dobroć.

Marsze te trwały nawet do 16 dni, o dystansie niemal 200 km, a ich trasa przechodziła nieraz przez rejony pełne min przeciwpiechotnych, pozostałości po czasach Czerwonych Khmerów. Dhammayietra stała się corocznym marszem, któremu Maha Ghosananda przewodził wielokrotnie. W 1995 roku, Dhammayietra składała się z niemal 500 mnichów i mniszek buddyjskich z Kambodży oraz świeckich wyznawców. Dołączyła do nich międzywyznaniowa pielgrzymka pokoju i życia. Razem te dwie grupy przekroczyły granicę Kambodży z Tajlandią, dochodząc aż do Wietnamu, i terytorium kontrolowanym przez Czerwonych Khmerów.

Ghosananda nazywany był "Gandhim Kambodży". Nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla przez przewodniczącego Senackiej Komisji Spraw Zagranicznych USA, Claiborne Pell'a. Był także nominowany do tej samej nagrody w 1995 r., 1996 r., i 1997 za prace w zaprowadzeniu pokoju w Kambodży. Ghosananda również działał jako doradca dla Buddhist Peace Fellowship i mieszkał tymczasowo w buddyjskiej świątyni i klasztorze Palelai w Filadelfii, w USA.

Zmarł w Northampton, w stanie Massachusetts, w dniu 12 marca 2007 roku.

Tłumaczenia artykułów Ghosanandy

Wersja na stronie	DOWNLOAD
Krok po kroku - Zbiór mów i pism Maha Ghosanandy. Idąc śladami Ghandiego i obejmując najgłębsze nauki Buddy, Ghosananda proponuje myśli i poglądy o naturze pokoju i pojednania, mądrości i współczucia oraz postępowanie, dzięki któremu staną się one częścią naszego życia i społeczności światowej.