Māra
(dosł. zabójca), jest buddyjską postacią Kusiciela. Często jest nazywany Złym Mārą (pāpimā māro) lub Namuci (dosł. nie-wyzwoliciel, czyli przeszkadzający wyzwoleniu). Pojawia się on w tekstach zarówno jako rzeczywista postać (czyli jako bóstwo) oraz jako uosobienie zła i namiętności, całego światowego istnienia oraz śmierci. Późniejsza literatura Pāl.i często mówi o pięcirakim Mārze (pañca-māra):
- Māra jako bóstwo (devaputta-māra),
- Māra skalań (kilesa-māra),
- Māra skupisk (khandha-māra),
- Māra formacji kammicznych (kamma-māra) i
- Māra jako śmierć (maccu-māra).
Jako rzeczywista osoba Māra jest uważany jako bóstwo rządzące najwyższymi niebiosami sfery zmysłowej (kāmāvacara), jednym z paranimmitavasavatti-deva, bóstw roszczących sobie moc stwórcy innych (Komentarz do M. 1). Według tradycji, gdy Bodhisatta siedział po drzewem Bodhi, Māra na próżno próbował przeszkodzić osiągnięciu przez niego Oświecenia - najpierw poprzez zastraszenie przez jego demony itp. a później poprzez uwodzenie przez jego trzy córki. To wydarzenie jest nazywane Wojną Māry (māra-yuddha). Przez siedem lat Māra śledził Buddhę szukając w nim jakiejkolwiek słabości, czyli sześć lat przed Oświeceniem i rok po nim (Sn. v. 446). Próbował także nakłonić Buddhę by odszedł bez wygłoszenia Dhammy a także w chwili, gdy nadszedł dla Buddhy czas Parinibbāny. Jednak w obu sytuacjach Buddha działał stosownie do własnego wglądu. Patrz D. 16.
Na temat (3) Māry jako skupiska patrz S. XXIII, 1, 11, 12, 23. Patrz "Padhāna Sutta" (Sn. v. 425ff.) i "Māra Saṃyutta" (S. IV).