Nīvaran.a

Przeszkody, to pięć jakości, które są przeszkodami dla umysłu i blokują naszą zdolność rozumienia. W ich obecności nie możemy osiągnąć Skupienia Sąsiedztwa (upacāra-samādhi), ani Pełnego Skupienia (appanā-samādhi) i jesteśmy niezdolni jasno dostrzec prawdę. Są to:

  1. Zmysłowe Pragnienie (kāmacchanda),
  2. Gniew (byāpāda),
  3. Lenistwo i Ociężałość (thīna-middha),
  4. Podniecenie i Wyrzuty Sumienia (uddhacca-kukkucca) oraz
  5. sceptyczne Wątpienie (vicikicchā).

W A.V.193 zmysłowe pożądanie jest pięknie porównane do zmieszanej z rozmaitymi kolorami wody, gniew do gotującej się wody, lenistwo i ociężałość do wody pokrytej rzęsą, podniecenie i wyrzuty sumienia do wzburzonej przez wiatr wodę, sceptyczne wątpienie do zmąconej i mulistej wody. Podobnie jak w takiej wodzie nie można ujrzeć własnego odbicia, tak przy obecności pięciu przeszkód nie można doświadczyć własnej korzyści, korzyści innych, ani też korzyści obu.

Typowy tekst (np. A.IX.40) na temat czasowego zawieszenia pięciu przeszkód przy wkroczeniu w pierwsze wchłonięcie brzmi następująco:

"Odrzucił on zmysłowe pragnienie, żyje z sercem wolnym od zmysłowego pragnienia. Wolny od pragnienia oczyszcza swe serce.”

"Odrzucił on gniew, żyje z sercem wolnym od gniewu, radującym się miłością i współczuciem względem wszystkich istot. Wolny od gniewu oczyszcza swe serce.”

"Odrzucił on lenistwo i ociężałość, żyje z sercem wolnym od lenistwa i ociężałości, miłujący światło, o bacznym umyśle, o czystej świadomości. Wolny od lenistwa i ociężałości oczyszcza swe serce.”

"Odrzucił on podniecenie i wyrzuty sumienia, żyje z niezakłóconym umysłem, sercem pełnym pokoju. Wolny od podniecenia i wyrzutów sumienia oczyszcza swe serce.”

"Odrzucił on sceptyczne wątpienie, żyje z sercem wolnym od sceptycznego wątpienia, pełnym wiary w to co dobre. Wolny od sceptycznego wątpienia oczyszcza swe serce.”

"Wyzbył się on pięciu przeszkód i poznał te paraliżujące umysł przeszkody. I z dala od zmysłowych wrażeń, z dala od niewłaściwych rzeczy wkracza w pierwsze wchłonięcie itd.."

Jak już wspomniano pokonanie pięciu przeszkód poprzez wchłonięcia jest jedynie czasowym zawieszeniem nazywanym Pokonaniem poprzez Stłumienie (vikkhambhana-pahāna). Jednak na zawsze znikają one przy wkroczeniu na cztery ponad-światowe ścieżki (patrz ariya-puggala) a dokładniej sceptyczne wątpienie przy osiągnięciu stanu Sotāpana. Zmysłowe pragnienie, gniew i zmartwienia umysłu znikają przy osiągnięciu stanu Anāgāmi. Lenistwo, ociężałość i podniecenie znikają przy osiągnieciu stanu Arahata.

Na temat ich źródła i pokonania patrz: A.I, 2, VI. 21, S.XLVI,51.

Patrz ”The Five Mental Hindrances” autorstwa Nyanaponika Thera (WHEEL 26).

POWRÓT