Phassa
(fr. phusati - dotykać): Zmysłowe wrażenia, kontakt. Termin samphassa jest na przykład stosowany w nastepujących połączeniach: “Istnieje sześć rodzajów wrażeń zmysłów: Wrażenia Wzrokowe (cakkhu-samphassa), wrażenia słuchu, zapachu, smaku, cielesne wrażenia (dotyku) i wrażenia umysłu." (M.9)
Dwojaki podział pojawia się w D.15:
- pat.igha-samphassa, czyli Wrażenia Reakcji Zmysłowych i
- adhivacana-samphassa, czyli Werbalne (lub konceptualne, czyli mentalne) Wrażenia.
Phassa nie oznacza fizycznego zderzenia, lecz jeden z siedmiu zawsze obecnych mentalnych Czynników towarzyszących świadomości (cetasika) i należy do skupiska Formacji mentalnych (sankhāra-kkhandha). Ze względu na jego fundamentalne znaczenie w procesie poznawczym na listach obu kategorii termin phassa jest wspomniany jako pierwszy (np. Dhs.1, M.9).
W M.18 jest on zdefiniowany następująco: ”Dzięki oku i formom powstaje świadomość oka. Zejście się tych trzech jest wrażeniem zmysłowym " (podobne stwiedzenie jest podane w odniesieniu do każdego z pięciu pozostałych zmysłów, włączając w to umysł). W Zależnym Powstawaniu (pat.iccasamuppāda 5, 6) jest ono warunkowane poprzez sześć podstaw zmysłów i jest czynnikiem warunkującym uczucie. Jego relacja w odniesieniu do Ciała i Umysłu (nāma-rūpa) jest opisana w D.15, zaś jego wpływ na uczucie i błędne poglądy w D.1 (na końcu).
Jest on jednym z czterech rodzajów Pożywienia (āhāra) oraz wraz z uczuciem, percepcją, wolą i świadomością jest pierwszym czynnikiem w pentadzie Zmysłowego Wrażenia (phassa-pañcamaka) (patrz Abh.St., str. 47ff ).
Będąc kluczową funkcją w kontakcie umysłu ze światem przedmiotów i będąc potencjalnym źródłem skalań wrażenie zmysłowe jest ważnym przedmiotem dla kontemplacji refleksyjnego Wglądu. Zostało to jasno sformułowane w wersach Sn.: 736/7, 778, 851, 870/72, 923.