^{Przed rozpoczęciem nauki:}

<sup>1. zapoznaj się z zasadami wymowy http://sasana.wikidot.com/kieszonkowy-slownik-palijsko-polski
2. przeczytaj jakich form zapisu używamy na stronie: http://sasana.wikidot.com/kieszonkowy-slownik-palijsko-polski#toc3
3. warto także poznać podstawy Dhammy Buddhy, badania na ten temat można zacząć tu: http://sasana.wikidot.com/jak-zaczac</sup>

LEKCJA 4

SŁOWNICTWO

1. Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na - a:

Dhīvara [wym. dʰiiwara]
rybak

Maccha [wym. ma-ćʰa]
ryba

Piṭaka [wym. pitaka]
kosz

Amacca [wym. ama-cia]
doradca, kompan, powiernik, współpracownik

Upāsaka / Upāsikā [wym. upaasaka / upaasikaa]
świecki wyznawca / świecka wyznawczyni
^{(dosł. upa - przedrostek znaczący bliskość + ās - siadać)}

Pāsāda [wym. paasaada]
pałac, taras

Dāraka / Dārikā [wym. daaraka / daarikaa]
dziecko (chłopiec) / dziecko (dziewczynka)

Sāṭaka [wym. saataka]
garderoba, ubranie

Rajaka [wym. radziaka]
pomywacz, pracz
^{bielarz, farbiarz, człowiek z niskiej kasty}

Sappa [wym. sa-pa]
wąż

Pañha [wym. pańha]
pytanie

Suka / Suva [wym. suka / suwa]
papuga

Sopāna [wym. soopaana]
schody, stopnie, drabina

Sūkara [wym. suukara]
świnia

Varāha [wym. waraaha]
warchlak, dzik

Czasowniki:

Patati [wym. patati]
spadać, zeskakiwać, zsiadać

Dhovati [wym. dʰoowati]
myć

Icchati [wym. i-ćʰati]
chcieć, pragnąć

Ḍasati [wym. dasati]
gryźć, kąsać

Pucchati [wym. pu-ćʰati]
pytać, zadawać pytanie

Pakkosati [wym. pa-koosati]
wzywać, zwoływać

Khādati [wym. kʰaadati]
zjadać, gryźć

Hanati [wym. hanati]
zabijać
^{uderzać, ranić}

Otarati [wym. ootarati]
schodzić
^{(używa się jeśli nie dotyczy ludzi)}

Nikkhamati [wym. ni-kʰamati]
wyprawiać się, wychodzić, odchodzić

2. Odmiana rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na – a (c.d.):

Ablatyw:

Ablatyw liczby pojedynczej tworzy się dodając końcówkę -ā / -mhā / -smā do tematu rzeczownika.
Ablatyw liczby mnogiej tworzy się dodając końcówkę -ehi do tematu rzeczownika, rzadziej używa się końcówki -ebhi . (Odmieniony w ten sposób rzeczownik odpowiada na pytanie od kogo? od czego? skąd? - przyp. red.)

Liczba pojedyncza:

1. nara + ā / mhā / smā = narā / naramhā / narasmā (od mężczyzny)
2. mātula + ā / mhā / smā = mātulā / mātulamhā / mātulasmā (od wuja)
3. kassaka + ā / mhā / smā = kassakā / kassakamhā / kassakasmā (od rolnika)

Liczba mnoga:

1. nara + ehi = narehi (narebhi) (od mężczyzn)
2. mātula + ehi = mātulehi (mātulebhi) (od wujów)
3. kassaka + ehi = kassakehi (kassakebhi) (od rolników)

3. Przykłady zdań:

Liczba pojedyncza:

1. Yācako naramhā bhattaṃ yācati. - Żebrak żebrze o ryż od mężczyzny.
2. Putto mātulamhā pañhaṃ pucchati. - Syn zadaje pytanie wujowi.
3. Kassako rukkhasmā patati. - Rolnik spada z drzewa.

Liczba mnoga:

1. Yācakā narehi bhattaṃ yācanti. - Żebracy żebrzą o ryż od mężczyzn.
2. Puttā mātulehi pañhe pucchanti. - Synowie zadają pytania [od] wujów.
3. Kassakā rukkhehi patanti. - Rolnicy spadają z drzew.

Ćwiczenie 4:

4. Przetłumacz na polski:

1. Corā gāmamhā pabbataṃ dhāvanti.
2. Dārako mātulasmā odanaṃ yācati.
3. Kumāro sopānamhā patati.
4. Mātulā sāṭake dhovanti.
5. Dhīvarā piṭakehi macche āharanti.
6. Upāsakā samaṇehi saddhiṃ vihārasmā nikkhamanti.
7. Brāhmaṇo kakacena rukkhaṃ chindati.
8. Kumārā mittehi saha bhūpālaṃ passanti.
9. Vāṇijo assena saddhiṃ pabbatasmā oruhati.
10. Yācako kassakasmā soṇaṃ yācati.
11. Sappā pabbatehi gāmaṃ otaranti.
12. Amaccā sarehi mige vijjhanti.
13. Coro gāmamhā sakaṭena sāṭake harati.
14. Bhūpālo amaccehi saddhiṃ rathena pāsādaṃ āgacchati.
15. Sūkarā pādehi āvāṭe khaṇanti.
16. Kumāro sahāyakehi saha sāṭake dhovati.
17. Samaṇā gāmamhā upāsakehi saddhiṃ nikkhamanti.
18. Kukkuro piṭakamhā macchaṃ khādati.
19. Mitto puttamhā sunakhaṃ yācati.
20. Buddho sāvake pucchati.
21. Amaccā paṇḍitehi pañhe pucchanti.
22. Rajako sahāyena saha sāṭakaṃ dhovati.
23. Macchā piṭakamhā patanti.
24. Corā pāsāṇehi varāhe paharanti.
25. Amacco pāsādamhā suvaṃ āharati.

5. Przetłumacz na pāḷijski:

1. Konie biegną z wioski na górę.
2. Kupcy przyjeżdżają ze świeckimi wyznawcami z wyspy do klasztoru.
3. Złodzieje strzelają strzałami w świnie.
4. Świecki wyznawca pyta mędrca o prawdę.
5. Dziecko spada z przyjacielem z głazu.
6. Pies gryzie chłopca.
7. Doradcy wychodzą z królem z pałacu.
8. Człowiek przynosi z wyspy jelenia.
9. Rolnik schodzi z drzewa.
10. Psy biegną z końmi drogą.
11. Chłopcy biorą od kupców lampy.
12. Złodziej schodzi ze schodów.
13. Kupcy przynoszą z gór papugi.
14. Koń uderza nogą węża.
15. Wuj z przyjaciółmi widzi ze wzgórza mnichów.
16. Kupcy przywożą z wyspy konie do pałacu.
17. Doradca wypytuje złodzieja.
18. Rolnik je z pomywaczem ryż.
19. Dziecko spada ze schodów.
20. Rybak wchodzi z wujem na górę.
21. Żebrak śpi/ leży z psem.
22. Królowie ochraniają z doradcami wyspy.
23. Król czci z pałacu Przebudzonego.
24. Mężczyzna zabija mieczem węża.
25. Rybacy przywożą wozami ryby do wioski.
26. Świnie biegną ze wzgórza do wioski.
27. Świeccy wyznawcy wypytują [od] mędrców o pytania.
28. Syn przynosi z drzewa papugę.
29. Mędrcy idą do klasztoru.
30. Uczniowie idą drogą do wioski.

Zobacz odpowiedzi: Klucz do Podstaw pāḷijskiego