^{Przed rozpoczęciem nauki:}

<sup>1. zapoznaj się z zasadami wymowy http://sasana.wikidot.com/kieszonkowy-slownik-palijsko-polski
2. przeczytaj jakich form zapisu używamy na stronie: http://sasana.wikidot.com/kieszonkowy-slownik-palijsko-polski#toc3
3. warto także poznać podstawy Dhammy Buddhy, badania na ten temat można zacząć tu: http://sasana.wikidot.com/jak-zaczac</sup>

LEKCJA 5

SŁOWNICTWO

1. Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na - a:

Tāpasa [wym. taapasa]
pokutnik, trapista, asceta

Ācariya [wym. aaciarija]
nauczyciel

Vejja [wym. we-dzia]
doktor, lekarz, chirurg

Sīha [wym. siiha]
lew

Luddaka [wym. lu-daka]
myśliwy, łowca

Aja / Ajā [wym. adzia / adziaa]
kozioł, koza

Vānara [wym. waanara]
małpa
^{(dosł. vana - leśny)}

Makkaṭa [wym. ma-kata]
^1. małpa ^2. pająk

Lābha [wym. laabʰa]
zysk, otrzymanie

Mañca [wym. mańcia]
łóżko

Kuddāla [wym. ku-daala]
motyka, łopata, szpadel, rydel

Czasowniki:

Rodati / Rudati [wym. roodati / rudati]
płakać

Hasati [wym. hasati]
śmiać się

Labhati [wym. labʰati]
dostać, otrzymać, zyskać

Pavisati [wym. pawisati]
wchodzić

Dadāti [wym. dadaati]
dawać

Ādadāti [wym. aadadaati]
brać, zabierać, odbierać

Kīḷati [wym. kiilati]
^1. bawić się ^2. okiełznać, oswoić

Nahāyati [wym. nahaajati]
kąpać się, zanurzać się

Ākaḍḍhati [wym. aaka-dʰati]
ciągnąć, przyciągać
^{czerpać, nabierać, podciągać}

Pajahati [wym. padziahati]
poddawać się, rezygnować, poniechać

2. Odmiana rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na – a (c.d.):

Celownik:

Celownik liczby pojedynczej tworzy się dodając końcówkę -āya / -ssa do tematu rzeczownika.
Celownik liczby mnogiej tworzy się dodając końcówkę -ānaṃ do tematu rzeczownika. (Odmieniony w ten sposób rzeczownik odpowiada na pytanie komu? czemu? - przyp. red.)

Liczba pojedyncza

1. nara + āya / ssa = narāya / narassa (mężczyźnie)
2. mātula + āya / ssa = mātulāya / mātulassa (wujowi)
3. kassaka + āya / ssa = kassakāya / kassakassa (rolnikowi)

Liczba mnoga

1. nara + ānaṃ = narānaṃ (mężczyznom)
2. mātula + ānaṃ = mātulānaṃ (wujom)
3. kassaka + ānaṃ = kassakānaṃ (rolnikom)

3. Przykłady zdań:

Liczba pojedyncza:

1. Dhīvaro narāya macchaṃ āharati. - Rybak przynosi mężczyźnie rybę.
2. Putto mātulassa odanaṃ dadāti. - Syn daje wujowi ryż.
3. Vāṇijo kassakassa ajaṃ dadāti. - Kupiec daje rolnikowi kozę.

Liczba mnoga:

1. Dhīvarā narānaṃ macche āharanti. - Rybacy przynoszą mężczyznom ryby.
2. Puttā mātulānaṃ odanaṃ dadanti. - Synowie dają wujom ryż.
3. Vāṇijā kassakānaṃ aje dadanti. - Kupcy dają rolnikom kozy.

Ćwiczenie 5:

4. Przetłumacz na polski:

1. Vāṇijo rajakassa sāṭakaṃ dadāti.
2. Vejjo ācariyassa dīpaṃ āharati.
3. Migā pāsāṇamhā pabbataṃ dhāvanti.
4. Manussā Buddhehi dhammaṃ labhanti.
5. Puriso vejjāya sakaṭaṃ ākaḍḍhati.
6. Dārako hatthena yācakassa bhattaṃ āharati.
7. Yācako ācariyāya āvāṭaṃ khaṇati.
8. Rajako amaccānaṃ sāṭake dadāti.
9. Brāhmaṇo sāvakānaṃ mañce āharati.
10. Vānaro rukkhamhā patati, kukkuro vānaraṃ ḍasati.
11. Dhīvarā piṭakehi amaccānaṃ macche āharanti.
12. Kassako vāṇijāya rukkhaṃ chindati.
13. Coro kuddālena ācariyāya āvāṭaṃ khaṇati.
14. Vejjo puttānaṃ bhattaṃ pacati.
15. Tāpaso luddakena saddhiṃ bhāsati.
16. Luddako tāpasassa dīpaṃ dadāti.
17. Sīhā mige hananti.
18. Makkaṭo puttena saha rukkhaṃ āruhati.
19. Samaṇā upāsakehi odanaṃ labhanti.
20. Dārakā rodanti, kumāro hasati, mātulo kumāraṃ paharati.
21. Vānarā pabbatamhā oruhanti, rukkhe āruhanti.
22. Corā rathaṃ pavisanti, amacco rathaṃ pajahati.
23. Ācariyo dārakāya rukkhamhā sukaṃ āharati.
24. Luddako pabbatasmā ajaṃ ākaḍḍhati.
25. Tāpaso pabbatamhā sīhaṃ passati.
26. Vāṇijā kassakehi lābhaṃ labhanti.
27. Luddako vāṇijānaṃ varāhe hanati.
28. Tāpaso ācariyamhā pañhe pucchati.
29. Patto mañcamhā patati.
30. Kumārā sahāyakehi saddhiṃ nahāyanti.

Przetłumacz na pāḷijski:

1. Kupcy przyprowadzają ministrom konie.
2. Myśliwy zabija kupcowi kozę.
3. Mężczyzna ścina piłą drzewa rolnikowi .
4. Jelenie biegną od lwa.
5. Król czci ze świeckimi wyznawcami Przebudzonego.
6. Złodzieje biegną z wiosek w góry.
7. Pomywacz pierze królowi ubrania.
8. Rybak przynosi w koszach ryby rolnikom.
9. Nauczyciel wchodzi do klasztoru, widzi mnichów.
10. Wąż gryzie małpę.
11. Chłopcy ciągną braminowi łóżko.
12. Złodzieje wchodzą z ludźmi do pałacu.
13. Rolnicy zyskują od rybaków ryby.
14. Świnie idą z wyspy na górę.
15. Król opuszcza pałac, syn wchodzi do klasztoru.
16. Lew śpi, małpy się bawią.
17. Nauczyciel chroni synów od psa.
18. Myśliwi strzelają dla ministrów strzałami w jelenie.
19. Dzieci pragną ryż od wuja.
20. Lekarz daje ubranie ascecie.
21. Kupiec przywozi nauczycielowi wozem kozę.
22. Synowie widzą z góry księżyc.
23. Mędrcy zyskują korzyść z / od nauki.
24. Małpy odchodzą z wioski.
25. Syn przynosi z góry dla przyjaciela papugę.
26. Lekarz wchodzi do klasztoru.
27. Szakal biegnie z wioski drogą na wzgórze.
28. Wóz wypada z drogi, dziecko płacze.
29. Ministrowie wchodzą schodami, doktor schodzi schodami.
30. Mędrcy dopytują się/zadają od Przebudzonego pytania.

Zobacz odpowiedzi: Klucz do Podstaw pāḷijskiego