Samatha-vipassanā
Wyciszenie i wgląd, są tym samym co Skupienie (samādhi, patrz samatha) i Mądrość (paññā) i tworzą dwie gałęzie Rozwoju umysłu (bhāvanā).
(1) Wyciszenie jest niezakłóconym, pełnym spokoju i przytomnym stanem umysłu osiąganym poprzez głębokie skupienie umysłu. Choć jako szczególny sposób praktyki (patrz samatha-yānika) ma on na celu osiągnięcie medytacyjnych Wchłonięć (jhāna), wysoki stopień wyciszonego skupienia (choć niekoniecznie o stopniu Wchłonięcia) jest także nieodzowny dla uzyskania Wglądu. Wyciszenie uwalnia umysł od skalań i innych przeszkód oraz nadaje mu większą przenikliwość.
''Czym jest Moc Wyciszenia (samatha-bala)? Jest to jedno-upunktowienie i brak rozproszenia umysłu jako wynik wolności od pragnienia (wyrzeczenia) … wolności od gniewu … postrzegania światła (patrz aloka-saññā) … braku rozproszenia … określenia zjawisk … wiedzy, zadowolenia, ośmiu osiągnięć, dziesięciu Kasina, dziesięciu Rozmyślań, dziewięciu cmentarnych kontemplacji, 32 rodzajów uważności oddychu … jedno-upunktowienie i brak rozproszenia umysłu kogoś, kto wdychając i wydychając kontempluje porzucenie (puszczenie) - patrz ānāpāna-sati."
"Moc wyciszenia składa się z wolności od zakłóceń: w pierwszym wchłonięciu od pięciu Przeszkód (nīvaran.a), w drugim wchłonięciu od myśli-koncepcji i dyskursywnego myślenia, … w sferze ani-postrzegania-ani-niepostrzegania jest ona stanowiona przez wolność od zakłóceń postrzegania sfery nicości (anupubba-nirodha), która nie jest już więcej wzburzona i drażniona przez skalania związane z niepokojem ani przez skupiska istnienia." (Pts. M. 1. str. 97)
(2) Wgląd (patrz vipassanā) jest przenikliwym zrozumieniem uzyskanym przez bezpośrednie medytacyjne doświadczenie nietrwałości, braku zadowolenia i bezosobowości wszelkich materialnych i mentalnych zjawisk istnienia. To właśnie wgląd prowadzi ku ponad-światowym stanom Świętości i ostatecznemu Wyzwoleniu.
''Czym jest moc wglądu? Jest to kontemplacja nietrwałości (aniccānupassanā), cierpienia (dukkhanupassanā), bezosobowości (anattānupassanā), niechęci (nibbidanupassanā), wolności od przywiązania (virāganupassanā), wygaśnięcia (nirodha), porzucenia (patinissagga), w odniesieniu do ciała, uczucia, percepcji, formacji mentalnych i świadomości…. Kontemplując nietrwałość nie jest się już więcej poruszonym przez myśl o chwytaniu … ani przez niewiedzę i skalania z nimi związane ani przez skupiska istnienia – to jest nazywane mocą wglądu." (Pts.M. p. 97).
"Dwie rzeczy sprzyjają powstawaniu wiedzy: wyciszenie i wgląd. Jaką korzyść przynosi wyciszenie, gdy zostanie rozwinięte? Rozwój umysłu. Jaką korzyść przynosi umysł, gdy zostanie rozwinięty? Całe pragnienie zostaje porzucone. Jaką korzyść przynosi wgląd, gdy zostanie rozwinięty? Rozwój mądrości. Jaką korzyść przynosi mądrość, gdy zostanie rozwinięta? Cała niewiedza zostaje porzucona." (A. II, 2.7).
Istnieje metoda praktyki medytacji, w której w przemiennej kolejności rozwijana jest medytacja wyciszenia i medytacja wglądu. Nazywana ona jest Wyciszenie i Wgląd Połączone w Pary (samatha-vipassanāyuganaddha), czyli Łączenie wyciszenia i wglądu. Ten, który się jej podejmuje najpierw wkracza w pierwsze wchłonięcie. Po wyjściu z niego kontempluje mentalne zjawiska w nich obecne (uczucie, pecepcję itp.) jako nietrwałe, bolesne i pozbawione ja - w ten sposób rozwija wgląd. Następnie wkracza w drugie wchłonięcie i po wyjściu z niego ponownie rozważa jego składniki jako nietrwałe itd. W ten sposób przechodzi z jednego wchłonięcia do kolejnego aż do momentu, gdy ostatecznie przy Wglądzie ukaże mu się intuicyjne Poznanie Ścieżki (Wkraczania-w-strumień itd.). Patrz A. IV. 170, A. IX. 36, Pts: Yuganaddha Kathā.