Saññā

1. Percepcja, jest jednym z pięciu Skupisk istnienia (khandha) i jednym z siedmiu Czynników mentalnych (cetasika), które są nierozdzielnie związane ze wszystkimi świadomościami (patrz cetanā). Jest ona sześciorakiego rodzaju, czyli percepcja pięciu fizycznych przedmiotów zmysłów i przedmiotów umysłu. Jest to bycie świadomym charakterystycznych cech przedmiotu ("postrzeganie niebieskiego, żółtego itp." S.XXII, 79). Jeżeli te cechy są rozpoznawane w powtarzającej się percepcji przedmiotu, saññā funkcjonuje jako „pamięć” (patrz Abh.St., str. 68f.).

2. Saññā czasem oznacza świadomość w ogólnym, całościowym znaczeniu np. w n’eva-saññā-n’āsaññāyatana, czyli Sfera Ani-postrzegania-ani-niepostrzegania lub w asaññā-satta, czyli Nieświadoma Istota. W obu przypadkach nie odnosi się jedynie do samej percepcji, lecz także do wszystkich innych składników świadomości, porównaj D.9.

3. Saññā może także odnosić się do idei, które są przedmiotami medytacji, np.:

  • w grupie siedmiu do idei Bezosobowości (anicca-saññā) itd. (A.VII, 46)
  • dziesięciu do Nieczystość (asubha-saññā) itd. (A.X, 56) i w kolejnej grupie dziesięciu w A.X. 60 lub
  • do błędych spostrzeżeń, na przykład w nicca-saññā, subha-saññā (postrzeganie Trwałości, Piękna) itp.

POWRÓT