Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena āyasmā anurādho bhagavato avidūre araññakuṭikāyaṃ viharati. Atha kho sambahulā aññatitthiyā paribbājakā yenāyasmā anurādho tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā āyasmatā anurādhena saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te aññatitthiyā paribbājakā āyasmantaṃ anurādhaṃ etadavocuṃ – "yo so, āvuso anurādha, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto, taṃ tathāgato imesu catūsu ṭhānesu paññāpayamāno paññāpeti – 'hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā, 'na hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā, 'hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā, 'neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā"ti?
"Yo so, āvuso, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto, taṃ tathāgato aññatra imehi catūhi ṭhānehi paññāpayamāno paññāpeti – 'hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā, 'na hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā, 'hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā, 'neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā"ti.
Evaṃ vutte, te aññatitthiyā paribbājakā āyasmantaṃ anurādhaṃ etadavocuṃ – "so cāyaṃ bhikkhu navo bhavissati acirapabbajito, thero vā pana bālo abyatto"ti. Atha kho te aññatitthiyā paribbājakā āyasmantaṃ anurādhaṃ navavādena ca bālavādena ca apasādetvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu.

Pewnego razu Błogosławiony w (mieście) Vesali przebywał, w Wielkim Lesie, w budynku ze spiczastym dachem. W owym czasie czcigodny Anuradha w pobliżu Błogosławionego w leśnej chatce mieszkał. Wtedy liczni wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, do czcigodnego Anuradhy zbliżyli się, zbliżywszy się, z czcigodnym Anuradhą przyjacielskie pozdrowienia wymienili. Przyjacielskie pozdrowienia i uprzejmości wymieniwszy z boku usiedli. Ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, którzy z boku usiedli, do czcigodnego Anuradhy powiedzieli to: "Ten, kto jest, przyjacielu Anuradho, Tathagatą, największym człowiekiem, doskonałym człowiekiem, który najwyższe zasługi osiągnął, czy tego Tathagaty te cztery przypadki rozpoznając (tak) rozpoznaje się - 'Tathagata istnieje po śmierci', albo, 'Tathagata nie istnieje po śmierci', albo, 'Tathagata istnieje i nie istnieje po śmierci', albo, 'Tathagata ani istnieje ani nie istnieje po śmierci'?"
"Ten kto jest, przyjaciele, Tathagatą, największym człowiekiem, doskonałym człowiekiem, który najwyższe zasługi osiągnął, tego Tathagaty nie inaczej te cztery przypadki rozpoznając (tak) rozpoznaje się - 'Tathagata istnieje po śmierci', albo, 'Tathagata nie istnieje po śmierci', albo, 'Tathagata istnieje i nie istnieje po śmierci', albo, 'Tathagata ani istnieje ani nie istnieje po śmierci.'"
Kiedy tak było powiedziane, ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, do czcigodnego Anuradhy powiedzieli to: "Zatem ten mnich, jest albo nowicjuszem, który wkrótce otrzyma święcenia, albo starszym, głupim i niewykształconym." Wówczas ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, od czcigodnego Anuradhy, jak od nowicjusza i głupca odwróciwszy się, podniósłszy się z siedzeń, oddalili się.

Atha kho āyasmato anurādhassa acirapakkantesu aññatitthiyesu paribbājakesu etadahosi – "sace kho maṃ te aññatitthiyā paribbājakā uttariṃ puccheyyuṃ, kathaṃ byākaramāno nu khvāhaṃ tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ vuttavādī ceva bhagavato assaṃ, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkheyyaṃ, dhammassa cānudhammaṃ byākareyyaṃ, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgaccheyyā"ti?
Atha kho āyasmā anurādho yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā anurādho bhagavantaṃ etadavoca – "idhāhaṃ, bhante, bhagavato avidūre araññakuṭikāyaṃ viharāmi. Atha kho, bhante, sambahulā aññatitthiyā paribbājakā yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho, bhante, te aññatitthiyā paribbājakā maṃ etadavocuṃ – "yo so, āvuso anurādha, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto, taṃ tathāgato imesu catūsu ṭhānesu paññāpayamāno paññāpeti – 'hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā …pe… 'neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā"ti?
"Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, te aññatitthiye paribbājake etadavocaṃ – "yo so, āvuso, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto, taṃ tathāgato aññatra imehi catūhi ṭhānehi paññāpayamāno paññāpeti – 'hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā …pe… 'neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā"ti.

Wtedy czcigodnego Anuradhy myśl o wędrownych mnichach, którzy niedawno odeszli, wyznawcach innych doktryn, taka była: "Jeśli ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, znów zadaliby mi pytanie, jak odpowiedzieć tym wędrownym mnichom, wyznawcom innych doktryn, abym ja naprawdę był mówiącym zgodnie z Błogosławionym, abym Błogosławionego fałszywie nie oskarżył, abym Dhammę zgodnie z Dhammą wyjaśnił, aby jakiś współwyznawca do krytykowania (mojej) mowy niskiej podstawy nie miał?"
Wtedy czcigodny Anuradha do Błogosławionego zbliżył się, zbliżywszy się, Błogosławionego pozdrowiwszy, z boku usiadł. Czcigodny Anuradha, który z boku usiadł, do Błogosławionego powiedział to: "Tutaj ja, Panie, w pobliżu Błogosławionego w leśnej chatce mieszkam. Wtedy, Panie, liczni wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, do mnie zbliżyli się, zbliżywszy się, ze mną przyjacielskie pozdrowienia wymienili. Przyjacielskie pozdrowienia i uprzejmości wymieniwszy z boku usiedli. Ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, którzy z boku usiedli, do mnie powiedzieli to: "Ten, kto jest, przyjacielu Anuradho, Tathagatą, największym człowiekiem, doskonałym człowiekiem, który najwyższe zasługi osiągnął, czy tego Tathagaty te cztery przypadki rozpoznając (tak) rozpoznaje się - 'Tathagata istnieje po śmierci', albo …etc… 'Tathagata ani istnieje ani nie istnieje po śmierci'?"
"Kiedy tak było powiedziane, Panie, ja do tych wędrownych mnichów, wyznawców innych doktryn, powiedziałem to: "Ten, kto jest, przyjaciele, Tathagatą, największym człowiekiem, doskonałym człowiekiem, który najwyższe zasługi osiągnął, tego Tathagaty te cztery przypadki rozpoznając (tak) rozpoznaje się - 'Tathagata istnieje po śmierci', albo …etc… 'Tathagata ani istnieje ani nie istnieje po śmierci.'"

"Evaṃ vutte, bhante, te aññatitthiyā paribbājakā maṃ etadavocuṃ – 'so cāyaṃ bhikkhu navo bhavissati acirapabbajito thero vā pana bālo abyatto'ti. Atha kho maṃ, bhante, te aññatitthiyā paribbājakā navavādena ca bālavādena ca apasādetvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu. Tassa mayhaṃ, bhante, acirapakkantesu tesu aññatitthiyesu paribbājakesu etadahosi – 'sace kho maṃ te aññatitthiyā paribbājakā uttariṃ puccheyyuṃ, kathaṃ byākaramāno nu khvāhaṃ tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ vuttavādī ceva bhagavato assaṃ, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkheyyaṃ, dhammassa cānudhammaṃ byākareyyaṃ, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgaccheyyā'"ti?
"Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā"ti?
"Aniccaṃ, bhante".
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā"ti?
"Dukkhaṃ, bhante".
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – 'etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā'"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Vedanā niccā vā aniccā vā"ti? …pe… saññā …pe… saṅkhārā …pe… "viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā"ti?
"Aniccaṃ, bhante".
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā"ti?
"Dukkhaṃ, bhante".
"Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – 'etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā'"ti?
"No hetaṃ, bhante".

"Kiedy tak było powiedziane, Panie, ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, do mnie powiedzieli to: 'Zatem ten mnich, jest albo nowicjuszem, który wkrótce otrzyma święcenia, albo starszym, głupim i niewykształconym.' Wówczas ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, ode mnie, jak od nowicjusza i głupca odwróciwszy się, podniósłszy się z siedzeń, oddalili się. Wtedy u mnie myśl o wędrownych mnichach, którzy niedawno odeszli, wyznawcach innych doktryn, taka była: 'Jeśli ci wędrowni mnisi, wyznawcy innych doktryn, znów zadaliby mi pytanie, jak odpowiedzieć tym wędrownym mnichom, wyznawcom innych doktryn, abym ja naprawdę był mówiącym zgodnie z Błogosławionym, abym Błogosławionego fałszywie nie oskarżył, abym Dhammę zgodnie z Dhammą wyjaśnił, aby jakiś współwyznawca do krytykowania (mojej) mowy niskiej podstawy nie miał?'"
"Co o tym myślisz, Anuradho, forma jest trwała czy nietrwała?"
"Nietrwała, Panie."
"A to, co jest nietrwałe, jest nieprzyjemne czy przyjemne?"
"Nieprzyjemne, Panie."
"A to, co jest nietrwałe, nieprzyjemne, jest przedmiotem zmian, czy jest właściwe widzieć go (tak) - 'To jest moje, to ja jestem, to jest moje ja?'"
"Z pewnością nie, Panie."
"Uczucie jest trwałe czy nietrwałe?" …etc… postrzeżenie …etc… kammiczne formacje …etc… "Świadomość jest trwała czy nietrwała?"
"Nietrwała, Panie."
"A to, co jest nietrwałe, jest nieprzyjemne czy przyjemne?"
"Nieprzyjemne, Panie."
"A to, co jest nietrwałe, nieprzyjemne, jest przedmiotem zmian, czy jest właściwe widzieć go (tak) - 'To jest moje, to ja jestem, to jest moje ja?'"
"Z pewnością nie, Panie."

"Tasmātiha, anurādha, yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ 'netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā'ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Yā kāci vedanā atītānāgatapaccuppannā …pe… yā kāci saññā…pe… ye keci saṅkhārā…pe… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ 'netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā'ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ.
Evaṃ passaṃ, anurādha, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi nibbindati, saññāyapi nibbindati, saṅkhāresupi nibbindati, viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati, virāgā vimuccati, vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. 'Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā'ti pajānāti."
"Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpaṃ tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Vedanaṃ tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Saññaṃ tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Saṅkhāre tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Viññāṇaṃ tathāgatoti samanupassasī’’ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpasmiṃ tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Aññatra rūpā tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Vedanāya …pe… aññatra vedanāya …pe… saññāya …pe… aññatra saññāya …pe… saṅkhāresu …pe… aññatra saṅkhārehi …pe… viññāṇasmiṃ tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Aññatra viññāṇā tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".

"Dlatego tutaj, Anuradho, jakaś forma przeszła, przyszła, teraźniejsza, wewnętrzna albo zewnętrzna, gruba albo subtelna, nędzna albo wspaniała, która jest daleko albo blisko, każda forma - 'to nie jest moje, to nie jestem ja, to nie jest moje ja' - właśnie tak w swojej prawdziwej istocie z pełną wiedzą powinna być dostrzeżona. Jakieś uczucie przeszłe, przyszłe, teraźniejsze …etc… jakieś postrzeżenie …etc… jakieś kammiczne formacje …etc… jakaś świadomość przeszła, przyszła, teraźniejsza, wewnętrzna albo zewnętrzna, gruba albo subtelna, nędzna albo wspaniała, która jest daleko albo blisko, każda świadomość - 'to nie jest moje, to nie jestem ja, to nie jest moje ja' - właśnie tak w swojej prawdziwej istocie z pełną wiedzą powinna być dostrzeżona.
Tak widząc, mnisi, pouczony szlachetny uczeń znużony jest wtedy formą, znużony jest wtedy uczuciem, znużony jest wtedy postrzeżeniem, znużony jest wtedy kammicznymi formacjami, znużony jest wtedy świadomością. Będąc znużonym okazuje brak zainteresowania (pragnieniami), przez nieobecność pragnień jest wyzwolony. W wyzwolonym jest zaś wiedza o wyzwoleniu. Rozumie on - 'wyczerpane są narodziny, wypełnione jest szlachetne życie, zrobione jest to, co powinno być zrobione, niczego innego nie ma więc w tym życiu.'"
"Co o tym myślisz, Anuradho, czy formę jak Tathagata postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Czy uczucie jak Tathagata postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Czy postrzeżenie jak Tathagata postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Czy kammiczne formacje jak Tathagata postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Czy świadomość jak Tathagata postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Co o tym myślisz, Anuradho, czy w formie Tathagatę postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Czy gdzie indziej niż w formie Tathagatę postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Czy w uczuciu …etc… gdzie indziej niż w uczuciu …etc… w postrzeżeniu …etc… gdzie indziej niż w postrzeżeniu …etc… w kammicznych formacjach …etc… gdzie indziej niż w kammicznych formacjach …etc… czy w świadomości Tathagatę postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Czy gdzie indziej niż w świadomości Tathagatę postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."

"Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, rūpaṃ, vedanaṃ, saññaṃ, saṅkhāre, viññāṇaṃ tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Taṃ kiṃ maññasi, anurādha, ayaṃ so arūpī avedano asaññī asaṅkhāro aviññāṇo tathāgatoti samanupassasī"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Ettha ca te, anurādha, diṭṭheva dhamme saccato thetato tathāgato anupalabbhiyamāno kallaṃ nu te taṃ veyyākaraṇaṃ – yo so, āvuso, tathāgato uttamapuriso paramapuriso paramapattipatto, taṃ tathāgato aññatra imehi catūhi ṭhānehi paññāpayamāno paññāpeti – 'hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā …pe… 'neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā'ti vā"ti?
"No hetaṃ, bhante".
"Sādhu sādhu, anurādha! Pubbe cāhaṃ, anurādha, etarahi ca dukkhañceva paññāpemi dukkhassa ca nirodha"nti.

"Co o tym myślisz, Anuradho, czy Tathagatę jako formę, uczucie, postrzeżenie, kammiczne formacje, świadomość postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Co o tym myślisz, Anuradho, czy Tathagatę jako kogoś, kto nie ma formy, nie ma uczucia, nie ma postrzeżenia, nie ma kammicznych formacji, nie ma świadomości postrzegasz?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Zatem tutaj przez ciebie, Anuradho, w tym świecie prawdziwy, rzeczywisty Tathagata nie jest określony, czy jest więc właściwe dla ciebie to wyjaśnienie - ten, kto jest, przyjaciele, Tathagatą, największym człowiekiem, doskonałym człowiekiem, który najwyższe zasługi osiągnął, czy tego Tathagaty te cztery przypadki rozpoznając (tak) rozpoznaje się: 'Tathagata istnieje po śmierci', albo …etc… 'Tathagata ani istnieje ani nie istnieje po śmierci'?"
"Z pewnością nie, Panie."
"Dobrze, dobrze, Anuradho! Jak wcześniej tak i teraz, Anuradho, ja cierpienie objaśniam oraz cierpienia zniszczenie."