103. Obiekty medytacji przystające poszczególnym temperamentom nie zostały jeszcze w pełni objaśnione, niemniej staną się one jasne po dokładnej analizie poniższej listy. W nawiązaniu do słów „i spośród czterdziestu obiektów medytacji powinien poznać ten, który odpowiada jego własnemu temperamentowi” (§28), obiekty medytacji winny być, w pierwszej kolejności, rozumiane na dziesięć sposobów:

(1) jako wyliczenie (saṅkhātaniddesato);
(2) jako te, które przybliżają wchłonięcie oraz te, które prowadzą do wchłonięcia (upacārappanāvahato);
(3) w kontekście jhān (jhānappabhedato);
(4) w kontekście przekraczania (samatikkamato);
(5) w kontekście zwiększania i nie-zwiększania (vaḍḍhanāvaḍḍhanato)
(6) w kontekście obiektu (ārammaṇato);
(7) w kontekście planu egzystencji (bhūmito);
(8) w kontekście pojmowania (gahaṇato);
(9) w kontekście warunkowania (paccayato);
(10) w kontekście stosowności do temperamentu (cariyānukūlatoti).

104. 1. Toteż jako wyliczenie. W nawiązaniu do słów “spośród czterdziestu obiektów medytacji” (§28), czterdzieści obiektów medytacji to:

• dziesięć kasin;
• dziesięć obrzydliwości ciała;
• dziesięć kontemplacji;
• cztery siedziby niebiańskie;
• cztery stany niematerialne;
• jedno postrzeganie;
• jedna analiza.

105. Tak więc Dziesięć Kasin to:
1) kasina ziemi (pathavīkasiṇa);
2) kasina wody (āpokasiṇa);
3) kasina ognia (tejokasiṇa);
4) kasina powietrza (vāyokasiṇa);
5) niebieska kasina (nīlakasiṇa);
6) żółta kasina (pītakasiṇa);
7) czerwona kasina (lohitakasiṇa);
8) biała kasina (odātakasiṇa);
9) kasina światła (ālokakasiṇa);
10) kasina ograniczonej-przestrzeni (ākāsakasiṇa).

Dziesięć Obrzydliwości Ciała to: [ciało]
1) spęczniałe (Uddhumātaka);
2) przebarwione (vinīlaka);
3) ropiejące (vipubbaka);
4) przecięte w pół (vicchiddaka);
5) pogryzione (vikkhāyitaka);
6) rozrzucone (vikkhittaka);
7) pocięte i rozrzucone (hatavikkhittaka);
8) zakrwawione (lohitaka);
9) zżerane przez robaki (puḷuvaka);
10) szkielet (aṭṭhika).

Dziesięć Kontemplacji to:
1) Kontemplacja cech Buddhy (Buddhānussati);
2) Kontemplacja cech Dhammy (Dhammānussati);
3) Kontemplacja cech Saṅghi (Saṅghānussati);
4) Kontemplacja moralności (Sīlānussati);
5) Kontemplacja szczodrości (Cāgānussati);
6) Kontemplacja Istot Niebiańskich (Devatānussati);
7) Uważność śmierci (Maraṇasati);
8) Uważność ciała (Kāyagatāsati);
9) Uważność oddychania (Ānāpānasati);
10) Kontemplacja spokoju (Upasamānussati).

Cztery Siedziby Niebiańskie to:
1) Miłująca dobroć (mettā);
2) Współczucie (karuṇā);
3) Współ-radość (muditā);
4) Zrównoważenie (upekkhā);

Cztery Niematerialne Stany to:
1) podstawa nieskończonej przestrzeni (Ākāsānañcāyatana)
2) podstawa nieskończonej świadomości (viññāṇañcāyatana)
3) podstawa nicości (ākiñcaññāyatana)
4) podstawa ani-percepcji-ani-nie-percepcji (nevasaññānāsaññāyatana)

Jedno Postrzeganie to postrzeganie ohydy w pożywieniu (Āhāre-paṭikūla-saññā).

Jedna Analiza to analiza czterech elementów (Catudhātuvavatthāna).
Tak oto powyższe przedstawienie winno być rozumiane „jako wyliczenie”.

106. 2. „Jako te, które przybliżają wchłonięcie oraz te, które prowadzą do wchłonięcia”. Dziesięć medytacji jedynie przybliżających wchłonięcie (upacāravahāni)¹ to: osiem kontemplacji (bez uważności ciała oraz uważności oddechu), postrzeganie ohydy w pożywieniu oraz analiza czterech elementów. Pozostałe prowadzą do wchłonięcia. Tak oto jest odnośnie [słów] „jako te, które przybliżają wchłonięcie i te, które prowadzą do wchłonięcia”.

107. 3. „W kontekście jhān”. Pośród tych, które prowadzą do wchłonięcia, dziesięć kasin oraz uważność oddechu prowadzą do wszystkich czterech jhān. Dziesięć obrzydliwości ciała oraz uważność ciała prowadzą do pierwszej jhāny . Pierwsze trzy siedziby niebiańskie prowadzą do trzech jhān. Czwarta siedziba niebiańska oraz cztery niematerialne stany prowadzą do czwartej jhāny. Tak oto jest w „kontekście jhān”.

108. 4. „W kontekście przekraczania”. Istnieją dwa rodzaje przekraczania, tak mawiają, przekraczanie czynnika oraz przekraczanie obiektu.² Tutaj przekraczanie czynnika pojawia się w kontekście wszystkich obiektów medytacyjnych prowadzących do trzech lub czterech jhān. Jest tak, ponieważ druga jhāna, itd., osiągana jest przy pomocy tego samego obiektu, po przekroczeniu czynników pierwszej jhāny, tzn. ukierunkowanego rozpatrywania oraz wnikliwego dochodzenia, itd. Podobnie dzieje się w przypadku czterech siedzib niebiańskich; tutaj kolejna osiągana jest przy pomocy tego samego obiektu, po przekroczeniu radości występującej w miłującej dobroci, itd. Natomiast w przypadku czterech niematerialnych stanów pojawia się przekroczenie obiektu. Osiągnięcie podstawy nieskończonej przestrzeni musi przebiegać poprzez przekroczenie jednej z pierwszych dziewięciu kasin, a podstawy nieskończonej świadomości, itd., poprzez przekroczenie przestrzeni, itd. W odniesieniu do pozostałych nie występuje żadne z przekroczeń. Tak oto jest „w kontekście przekraczania”.

109. 5. „W kontekście rozszerzania i nie-rozszerzania”.³ Spośród tych czterdziestu obiektów medytacji tylko dziesięć kasin wymaga rozszerzenia.
Tylko w obrębie tak wielkiej przestrzeni, jak przy kasinach, możliwe jest słuchanie niebiańskim uchem, patrzenie niebiańskim okiem oraz czytanie w myślach innych.⁴

110. Uważność części ciała oraz dziesięć obrzydliwości ciała nie wymagają rozszerzania. Dlaczego? Ponieważ moją określony obszar i nie ma korzyści płynących z jego rozszerzania. Określenie ich obszaru stanie się jasne przy opisie metod ich rozwoju (roz. VIII, §83-138 i roz. VI, §40,41, 79). Jeżeli obrzydliwości ciała są rozszerzane, to jedynie w sensie zwiększania liczby ciał, z czego i tak nie ma pożytku. Odpowiada to na pytanie Sopāki: “postrzeganie form widzialnych⁵ jest w pełni oczywiste, Błogosławiony, postrzeganie kości nie jest w pełni oczywiste”. Postrzeganie form widzialnych nazwano tu “w pełni oczywistym”, w sensie rozszerzania znaku podczas gdy postrzeganie kości nazwano “nie w pełni oczywistym” w sensie ich nie-rozszerzania.

111. Niemniej słowa „Ziemię postrzegałem, jak gdyby cała wypełniła się kośćmi” (Singalapita Thag. 1.18) zostały wypowiedziane przez kogoś, u kogo nastąpiło takie postrzeganie.⁶ Podobnie jak za czasów [króla] Dhammāsoki ptak karavīka wydobył z siebie piękną melodię, gdy, otoczony szklaną ścianą, ujrzał swe odbicie z każdej strony⁷, tak też Thera [Siṅgāla Pitar] pomyślał, gdy ujrzał znak napływający z każdej strony po osiągnięciu postrzeganie szkieletu tak, że cała ziemia pokryła się kośćmi.

112. Skoro tak, to w takim razie czy to, co nazwano bezgranicznością obiektu jhāny powstałej na obrzydliwości ciała jest w sprzeczności?⁸ Nie, nie jest w sprzeczności⁹ , jako że jeden pojmie znak przy dużym, spęczniałym ciele albo szkielecie, a drugi przy małym. W tym sensie jhāna jednego ma niewielki, ograniczony obiekt, drugiego zaś bezgraniczny. Bądź też „z bezgranicznym obiektem” (Dhs. 182-84) odnosi się do tego, który, nie widząc żadnych przeciwwskazań, rozszerzył obiekt. Ale nie wymaga on rozszerzania, jako że nie płyną z tego żadne korzyści.

113. Także pozostałe nie wymagają rozszerzania. Dlaczego? Kiedy osoba rozszerza znak wdechu i wydechu [ānāpānanimitta], to zwiększa jedynie ilość powietrza, i ma ono przy tym określony obszar (wejście do nosa). Zatem z powodu braku korzyści oraz określonego obszaru znak nie wymaga rozszerzania. Obiektem siedzib niebiańskich są żywe stworzenia, rozszerzając go, zwiększa się jedynie liczbę żywych istot, co jest zbędne. Zatem siedziby niebiańskie także nie wymagają rozszerzania.

114. Słowa „z sercem przepełnionym miłującą dobrocią, skierowany w jedną stronę [świata]…”, (DN.13.76 Tevijja Sutta¹⁰ ), wypowiadane są w celu objęcia [mettą] wszystkich istnień. To dla stopniowego rozwijania metty [a nie rozszerzania znaku (nimitta)], poprzez obejmowanie żywych istot z jednej strony, jednego domu, drugiego domu, itd., używa się słów “skierowany w jednym kierunku”. I nie ma tu znaku przeciwnego (paṭibhāganimitta), który mógłby być rozszerzany. Także stan posiadania ograniczonego bądź bezgranicznego obiektu można zrozumieć poprzez sposób obejmowania [istot].

115.Odnośnie obiektów niematerialnych stanów – przestrzeń (ākāsa) nie musi być rozszerzana, gdyż wynika z usunięcia (przekroczenia) kasiny (materialności), dlatego winna być traktowana jedynie jako zanik kasiny (materialności). Dalsze jej rozszerzanie nie przynosi żadnych rezultatów. Świadomość (viññāṇa) nie powinna być rozszerzana ze względu na swą immanentną naturę (sabhāvadhamma), a niemożliwe jest rozszerzanie immanentnych stanów. Nie ma konieczności rozszerzania zaniku świadomości, jako że jest on zwykłym nieistnieniem świadomości.¹¹ Podstawa ani-percepcji-ani-nie-percepcji także nie powinna być rozszerzana ze względu na swą immanentną naturę.¹²

116. Pozostałe nie wymagają rozszerzenia, ponieważ nie mają znaku.¹³ To znak przeciwny może być rozszerzany, a obiekt Kontemplacji cech Buddhy, itd. nie jest znakiem przeciwnym. W związku z tym, nie ma tutaj potrzeby rozszerzania. Tak oto jest „w kontekście rozszerzania i nie-rozszerzania”.

117. 6. „W kontekście obiektu”. Spośród tych czterdziestu obiektów medytacji dwadzieścia dwa posiada znak przeciwny za obiekt, są to: dziesięć kasin, dziesięć obrzydliwości ciała, uważność oddechu i uważność ciała. Pozostałe nie posiadają znaku przeciwnego za obiekt. Dwanaście jest stanów bazujących na swej immanentnej naturze jako obiekcie, są to: osiem kontemplacji (bez uważności oddechu oraz uważności ciała), postrzeganie ohydy w pożywieniu, analiza czterech elementów, podstawa nieskończonej świadomości, podstawa ani-percepcji-ani-nie-percepcji. A dwadzieścia dwa posiada znak (przeciwny) za obiekt, są to: dziesięć kasin, dziesięć obrzydliwości ciała, uważność oddechu i uważność ciała, podczas gdy obiekt pozostałych sześciu nie jest tak łatwo klasyfikowalny¹⁴. Osiem posiada ruchomy obiekt we wstępnych fazach, chociaż znak przeciwny jest już nieruchomy, są to: ciało ropiejące, ciało zakrwawione, ciało zżerane przez robaki, uważność oddechu, kasina wody, kasina ognia, kasina powietrza, i, w przypadku kasiny światła, obiekt składający się z kręgów światła słonecznego, itp. Obiekty pozostałych są nieruchome.¹⁵ Tak oto jest „w kontekście obiektu”.

118. 7. „W kontekście planu egzystencji”. Dwanaście następujących: dziesięć obrzydliwości ciała, uważność ciała i postrzeganie ohydy w pożywieniu nie występują wśród Istot Niebiańskich. Powyższe dwanaście i uważność oddechu nie występują w Świecie Brahmy (brahmaloka). Wśród niematerialnych bytów (arūpabhava) możliwe są tylko cztery niematerialne stany. Wszystkie obiekty występują w świecie człowieka. Tak oto jest „w kontekście planu egzystencji"

119. 8. „W kontekście pojmowania”. Wyjaśnienie winno być rozumiane zgodnie z tym co widoczne, namacalne i słyszalne. Następujących dziewiętnaście: dziewięć kasin (pomijając kasinę powietrza) oraz dziesięć obrzydliwości ciała muszą być pojmowane poprzez wzrok. Rozumie się przez to, że we wstępnej fazie znak musi być utrwalany poprzez nieustanne patrzenie. W przypadku uważności ciała, pięć części, włącznie ze skórą¹⁶, muszą być pojmowane poprzez patrzenie, a pozostałe poprzez słuch¹⁷. Tak więc uważność ciała jest pojmowana poprzez wzrok i słuch. Uważność oddechu musi musi być pojmowana poprzez dotyk; kasina powietrza poprzez wzrok i dotyk; pozostałe osiemnaście poprzez słuch. Początkujący nie jest w stanie pojąć zrównoważenia (siedziby niebiańskiej) oraz czterech niematerialnych stanów, niemniej pozostałych trzydzieści pięć jest w stanie. Tak oto jest „w kontekście pojmowania”.

120. 9. „W kontekście warunkowania”. Spośród tych czterdziestu obiektów medytacji dziewięć kasin (pomijając kasinę przestrzeni) warunkują niematerialne stany¹⁸. Dziesięć kasin warunkuje formy bezpośredniego poznania¹⁹. Trzy siedziby niebiańskie warunkują czwartą siedzibę niebiańską²⁰. Każdy niższy stan niematerialny warunkuje wyższy. Podstawa ani-percepcji-ani-nie-percepcji jest warunkiem dla osiągnięcia ustania²¹. Wszystkie warunkują szczęście (już w tym) życiu, wgląd oraz szczęśliwe odrodzenie (bhavasampatti)²². Tak oto jest „w kontekście warunkowania”

121. 10. „W kontekście stosowności do temperamentu”. Tutaj opis winien być rozumiany w kontekście tego, co przystoi poszczególnym temperamentom. To znaczy: dziesięć obrzydliwości ciała oraz uważność ciała są odpowiednie dla natury pożądliwej. Cztery siedziby niebiańskie oraz cztery kolorowe kasiny są odpowiednie dla niechętnej natury. Uważność oddechu, jako jedyna kontemplacja, odpowiada błądzącej oraz analitycznej naturze. Pierwsze sześć kontemplacji odpowiadają oddanej naturze. Uważność śmierci, kontemplacja spokoju, analiza czterech elementów oraz postrzeganie ohydy w jedzeniu opowiadają rozumnej naturze. Pozostałe kasiny oraz niematerialne stany przystają wszystkim temperamentom. I każda kasina winna mieć ograniczoną powierzchnię dla analitycznej natury [patrz 102.] i bezgraniczną dla błądzącej [patrz 101.] Tak oto (obiekty) winny być rozumiane „w kontekście stosowności do temperamentu”.

122. Wszystko to zostało powiedziane w formię jawnego antagonizmu oraz pełnej stosowności. Lecz po prawdzie nie ma korzystnego rozwoju, który nie osłabia niechęci, itd., i nie wzmacnia wiary, itd.²³ Tak zostało powiedziane w Meghiya Sutta (Ud 4.1): „…[Ktoś taki] powinien do tego²⁴ rozwinąć cztery następujące: obrzydliwość ciała by mógł porzucić lgnięcie (żądzę); miłującą dobroć by mógł porzucić wrogości; uważność oddechu by mógł odciąć się od ukierunkowanego rozpatrywania. Postrzeganie nietrwałości należy kultywować w celu wykorzenienia przekonania o trwałości „ja”. Także w Mahārāhulovāda Sutta [MN62], we fragmencie rozpoczynającym się „rozwijaj miłującą dobroć , Rāhula”, dla jednego temperamentu wymienionych jest siedem obiektów medytacji. Zatem nie trzymając się zbytnio pustych słów, należy każdorazowo poszukiwać zrozumienia. Tako oto wygląda objaśnienie obiektów medytacji w nawiązaniu do słów „i spośród czterdziestu obiektów medytacji powinien poznać ten,…"(§28).

Chcąc wykorzystać część lub całość tego dzieła, należy używać licencji GFDL:

Udziela się zgody na kopiowanie, dystrybucję lub/i modyfikację tego tekstu na warunkach licencji GNU Free Documentation License w wersji 1.2 lub nowszej, opublikowanej przez Free Software Foundation.

---

Można także użyć następującej licencji Creative Commons:
Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0

Oryginał palijski można znaleźć na tej stronie:
http://tipitaka.org/romn/cscd/e0101n.mul3.xml

Przekład angielski można znaleźć na tej stronie:

Redakcja portalu tłumaczeń buddyjskich: http://SASANA.PL/

Tłumaczenie: Paweł Łucjan